Το 2030 η κατάθλιψη θα αποτελεί τη No 1 ασθένεια ολόκληρου του πλανήτη!
http://www.diaforetiko.gr/wp-content...onisreal-1.jpg
Οι επιστημονικές έρευνες είναι αμείλικτες, αλλά εξαιρετικά ακριβείς: Το 2030 η κατάθλιψη θα αποτελεί τη No 1 ασθένεια ολόκληρου του πλανήτη. Ο ευρωπαϊκός νότος έχει ήδη πάρει μια πρώτη γεύση.
Πρόσφατα, η χώρα πλήττεται από επιδημία αυτοκτονιών, καθώς ο καταχρεωμένος Νεοέλληνας συνταξιούχος εν μία νυκτί μεταλλάχθηκε σε κατάπτυστο χρεοφειλέτη φόρων ανύπαρκτων εισοδημάτων.
Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον, ζει σαν small group animal, την πορεία και τύχη αυτών των ομάδων μοιράζεται. Υποχρεούται να επιβιώνει σε κάποιο σύστημα κοινής συμβίωσης. Αδύναμος ως μονάδα, ισχυροποιείται εν τη ενώσει. Οι κοινωνίες, ωστόσο, είναι σύνολα ανθρώπων που χαρακτηρίζονται από τον τρόπο ζωής και το επίπεδο πολιτισμού που διασφαλίζουν στα μέλη τους. Δεν είναι τοπικές ή εποχιακές συναθροίσεις ατόμων. Αρα, η οργάνωσή τους είναι μοναδικός σκοπός της ύπαρξης τους.
Ο Homo sapiens, πριν από 200.000 περίπου έτη, από ανάγκη ανεύρεσης τροφής, μετανάστευσε από τη βορειοανατολική Αφρική προς την Ευρώπη. Η ανθρωπογεωγραφία αποκαλύπτει ότι η πορεία του σμιλεύτηκε από πολλαπλές αλληλεπιδράσεις. Οι κοινωνίες του είναι αποτέλεσμα κλιματικών αλλαγών και καθεστωτικών πολέμων. Πιθανότατα, λόγω ανωριμότητας των εγκεφαλικών κυττάρων του, χρησιμοποιεί ως «εργαλείο προόδου» τη μαχαίρα και το μίσος αντί της αγάπης και της εκπαίδευσης. Η ιδέα ότι ένας εργάτης είναι προσφορότερος-αποδοτικότερος στο νικητή από έναν τεθνεώτα εχθρό πρόσφατα υλοποιείται μέσω των διεθνών χρηματιστηρίων, δηλαδή οι κατακτητικοί πόλεμοι άλλαξαν πεδία μαχών.
Ο sapiens χαρακτηρίζεται από απόλυτα εγωκεντρική αντίληψη. Εξαπατά εαυτόν ιδεαζόμενος ότι δημιουργεί ιδεαλιστικές ανθρωποκεντρικές κοινωνίες. Είναι περίτρανα εγωκεντρικές. Γι’ αυτό οι πολιτισμοί του έρχονται και παρέρχονται, ως συνέπεια αυτοκαταστροφικών ενεργειών. Πόλεμοι φατριών που βαφτίζονται πόλεμοι ελευθερίας ιδεών και επιχειρούνται από καθεστώτα αστικο-καπιταλιστικά, σοσιαλο-αριστερά και τα πάλαι ποτέ καθαρά θεοκρατικά.
Ιστορικά, συνεχώς επιβεβαιώνεται ότι η ανεργία και η φτώχεια μεταλλάσσουν μια οικονομική Κρίση σε επιδημία ψυχιατρικών νόσων και αυτοκτονιών, πριν καταλήξουν σε πολέμους. Η κατάθλιψη και η μελαγχολία αποκτούν χαρακτηριστικά επιδημικών νόσων όταν το μικρόβιο της ανασφάλειας μολύνει ψυχές. Ιατρικά, είναι αποδεδειγμένο ότι το άγχος και το στρες αποτελούν παράγοντες καρδιακού κινδύνου τόσο ισχυρούς όπως οι κλασικοί -κάπνισμα, υπέρταση, παχυσαρκία. Αντίξοες κοινωνικές καταστάσεις και οικονομικά προβλήματα, όταν καταδυναστεύουν τον ψυχισμό φυσιολογικών ατόμων για μακρό χρονικό διάστημα, δύνανται να τον αποδιοργανώσουν και να τον εξαντλήσουν ψυχικά και σωματικά (κακό στρες, distress). Ωστόσο, ενδέχεται να αυξήσουν την εγρήγορση του και να τον καταστήσουν επιθετικό και δημιουργικό (δημιουργικό στρες, καλό στρες, eustress).
Ο εγκέφαλος ροντάρεται στα παιδικά χρόνια (αποδοχή θεσμών, ηθών, εθίμων), δηλαδή προσαρμόζεται σε έναν τρόπο σκέπτεσθαι. Αξιολογεί γεγονότα μέσα σε «νόρμες» που διδάχθηκε κυρίως από τη μητέρα (ο δικός μας Θεός, π.χ., είναι καλύτερος από τον Βούδα). Στα χρόνια αυτά θεμελιώνεται η προσωπικότητα. Ψυχικά αντανακλαστικά οργανώνονται βάσει συναισθημάτων που διοχετεύονται από τη μάνα στο παιδί. Αυτή πλάθει την παιδική ψυχή. Αν οι πράξεις και τα λόγια της είναι αντιφατικά και αμφίσημα, δημιουργούνται «ρωγμές» στην ψυχή. Το παιδί στα χρόνια αυτά ταξινομεί και καταχωρίζει συναισθήματα. Δεν αναλύει, δεν λογίζεται, μόνον αισθάνεται. Το καλό και το κακό, το άχρηστο και το χρήσιμο οριοθετούνται με το «αγαπώ ή μισώ». Αν η μητέρα προβάλλει, π.χ., τον πατέρα άλλοτε καλό και άλλοτε κακό, το παιδί δεν μπορεί να νιώσει οικείο, στην αγκαλιά του πατέρα του που πότε είναι καλός και πότε όχι. Δημιουργούνται ρωγμές στη συναισθηματική λογική του, διασπάται το θυμικό του, δεν ξέρει ποιον και πότε να αγαπήσει, σε ποιον να στηριχθεί συναισθηματικά, Όλα τα συναισθήματα διαπλέκονται σε ένα κουβάρι -απόδειξη οι σχιζοφρενείς, που μισούν και τους δύο γονείς. Αδυνατεί να εμπιστευτεί, δυσκολεύεται να προσαρμοστεί. Λειτουργεί ως σχιζοειδής προσωπικότης. Επίτευγμα(!) σχιζογόνου μάνας. Εξω κόσμος (περιβάλλον) και (ψυχικός) έσω κόσμος βρίσκονται συνεχώς σε αλληλένδετες παλίνδρομες αλληλεπιδράσεις ζωογόνοι ενέργειας ή δυστυχίας.
Κοινωνικές εντάσεις και οικονομικά κραχ «μαρσάρουν» σώμα και εγκέφαλο και ωθούντο άτομο στη δική του προσωπική ατραπό. Ισχυρά δυσάρεστα ερεθίσματα οδηγούν στη μελαγχολία; την κατάθλιψη, τον αυτοκτονικό ιδεασμό. Αλλά και σε καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως έμφραγμα και εγκεφαλικό. Υπάρχουν, ωστόσο, και πολλοί διάσημοι καταθλιπτικοί που εξελίχθηκαν σε δημιουργικές προσωπικότητες αντί να οδηγηθούν σε μαρασμό. Ο βασιλιάς Σαούλ της Παλαιάς Διαθήκης παρουσίαζε κλασικά συμπτώματα κατάθλιψης. Βασανίστηκε από το «κακό πνεύμα» και τελικά αυτοκτόνησε. Οι συνθέτες Μπετόβεν, Σούμαν και Τζον Λένον ήταν δημιουργικοί καταθλιπτικοί. Αμύνονταν στις θύελλες της κατάθλιψης δραπετεύοντας στο δικό τους, μελωδικό κόσμο. Ο Τολστόι και ο Χέμινγουεί ήταν διάσημοι καταθλιπτικοί συγγραφείς. Ο Τολστόι δραπέτευσε αναζητώντας ανακούφιση μέσα στον ιδιότυπο «ριζοσπαστικό χριστιανισμό»του: Ζωή με φροντίδα για τον πλησίον και ελπίδα με πίστη στο μέλλον. Πλήρης απόρριψη της ιδιοκτησίας και των θεσμών που εφευρέθηκαν από θρησκευτικά τάγματα ή πολιτικές κυβερνήσεις για να εκμεταλλεύονται τον κόπο του απλού χειρώνακτα. Ο Χέμινγουεϊ βίωσε σε όλη του τη ζωή την κατάθλιψη. Οι καταθλιπτικές εμμονές του αποκαλύπτονται στο μυθιστόρημα που του χάρισε το Νόμπελ: Ενας γέρος φτωχός (όλα τα κακά της μοίρας) ψαρεύει ένα μεγάλο ψάρι (έπαθλο επιτυχίας) που δεν χωράει στη βάρκα του (αδυναμία χειρισμών ευτυχούς γεγονότος). Αποφασίζει να το σύρει μέχρι την παραλία προσδεδεμένο στη μικρή βάρκα (τιτάνιος αγώνας εξασφάλισης τροφής). Πριν καταφέρει να το φέρει στη στεριά, τα σκυλόψαρα το ξεκοκαλίζουν: Ολα μάταια.
Ο Αβραάμ Λίνκολν βρήκε ψυχικό καταφύγιο στη θρησκεία. Απογοητευμένος από τη φτώχεια των παιδικών του χρόνων, δραπετεύει στη φιλοσοφία, μελετώντας την Αγία Γραφή και Έλληνες δραματικούς συγγραφείς. Αυτοδίδακτος, παιδί δυο αγράμματων γονέων, βρίσκει ηρεμία στα ταραχώδη χρόνια της προεδρίας του απαγγέλλοντας αποσπάσματα από τη Βίβλο και αρχαίες ελληνικές τραγωδίες. Η ψυχική του αντεπίθεση στην κατάθλιψη τον τροφοδότησε με απίστευτη ζωτικότητα μέχρι τα βαθιά γεράματα, αν και φοβόταν σχεδόν σε κάθε του βήμα το θάνατο…
Ο Νεύτωνας ένιωσε τη ζωή ως ορφανός. Μεγάλωσε σε οικοτροφείο. Αντιδραστικά μελαγχολικός, εγκαταλείπει τα μαθήματα. Λίγα χρόνια αργότερα αρχίζει να αυτο- μορφώνεται ατενίζοντας το απέραντα διάστημα του ουρανού και θεμελιώνει την φυσική επιστήμη.
Η κατάθλιψη συνοδεύεται από κακή διάθεση, χαμηλή αυτοεκτίμηση και μειωμένη παραγωγικότητα. Η μιζέρια κάνει τον άνθρωπο ευερέθιστο και ανυπόμονο, ενώ οι λειτουργίες της σκέψης και της μνήμης είναι υποτονικές. Ανίκανος να πάρει αποφάσεις, βαλτώνει. Ταυτόχρονα, κατατρύχεται και από δυσάρεστα σωματικά συμπτώματα: Αϋπνία, νευρική βουλιμία ή υστερική ανορεξία. Αγχώδεις διαταραχές, κοινωνικές φοβίες, διαταραχές πανικού και ιδεοψυχαναγκασμοί (εμμονές) ταλανίζουν την ψυχή και το σώμα του, όπου κυριαρχούν υπέρταση, έμφραγμα, εγκεφαλικά. Ζωή χωρίς άγχος επιβίωσης δεν υπάρχει και πολλές φορές αυτό μετασχηματίζεται σε κατάθλιψη ή αυτοκτονικό ιδεασμό. Απαιτείται ωστόσο να συνυπάρχουν και αρκετοί άλλοι παράγοντες; Οικογενής προδιάθεση (πατέρας αλκοολικός) ή σχιζογόνος μάνα. Αυτή, αντί να χαίρεται και να ενδυναμώνει την κοινή αγάπη παιδιών και γονέων, ηδονίζεται με το μίσος που ενσπείρει στην καρδιά του μικρού ανθρωπάκου, εκδικούμενη τον (άπιστο) σύζυγο. Ενδεχομένως συλλειτουργούν και μηχανισμοί αυτοπροστασίας, όπως ασυνείδητη ενδοψυχική άμυνα, δηλαδή φυσική ικανότητα του ατόμου να χειρίζεται κρίσεις ή να υπάρχει ισχυρό κοινωνικό δίκτυο (συγγενείς, θρησκεία, πολιτεία).
Οι επιτυχίες, ωστόσο, δεν σβήνουν τη μελαγχολία ούτε οι ατυχίες την εγκαθιστούν. Η κατάθλιψη είναι προσωπική απάντηση σε κάποιο/α γεγονός/τα υψίστης σημασίας, μόνο για συγκεκριμένο άτομο, που έλαβε/αν χώρα στα ευάλωτα παιδικά χρόνια Η κατάσταση διαμορφώνεται αντικατοπτρίζοντας πολλούς συλλειτουργούντες παράγοντες: Γονίδια σωματικά και ψυχικά, ηλικία όπου συνέβη το «μέγα γεγονός», δομή προσωπικότητας και πώς μητέρα (και, δευτερευόντως, οικογενειακό περιβάλλον) δίδαξαν την τέχνη της ψυχικής θωράκισης και τις τεχνικές προσαρμογής στη μάχη της επιβίωσης.
Ο νους στήνει το δικό του αυθαίρετο μέσα στην προσωπικότητα του ατόμου. Η κατάρα της κατάθλιψης, της διπολικής διαταραχής και της σχιζοφρένειας οδηγεί και δημιουργικά άτομα στο δικό τους προσωπικό παράδεισο ή κόλαση. Και αυτή η πορεία είναι ανεξάρτητη της ευφυΐας ή των υλικών αγαθών. Η δύναμη της ψυχής είναι πάνω από υλικές ανταμοιβές. Η αντιδραστική δημιουργικότητα της κατάθλιψης εμφανίζεται δύο φορές συχνότερα στους καλλιτέχνες από ό,τι σε άτομα άλλων ομάδων. Γι’ αυτό οι πραγματικοί καλλιτέχνες δεν αγωνίζονται για τα χρήματα. Παθιάζονται από πάθη.
ΑΠΟ ΤΟΝ DR. ΣΤΕΦΑΝΟ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟ
Ο κ. Καραγιαννόπουλος είναι Καθηγητής Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Κατι δικο μου: Ειμαστε μπροστα τελος και το 2030 θα μας νιωθουν θα βρουμε συμπονοια. Τι μεινανε..; 14 χρονακια μεινανε.. :P
