Η αιτία του φόβου?

Δεν θα πω σκέψεις μου, αλλά θα παραθέσω μια συζήτηση. Επειδή το κείμενο είναι μεγάλο αναγκαστικά πρέπει να κοπεί σε δύο τμήματα.

{Από το βιβλίο "Η αναγκαιότητα της αλλαγής", Κρισναμούρτι, εκδόσεις Καστανιώτη}

Το καταλαβαίνει κανείς ή μόνο εγώ νομίζω ότι το καταλαβαίνω?


Ερώτηση: Κάποτε έπαιρνα ναρκωτικά αλλά τώρα έχω απαλλαγεί. Γιατί φοβάμαι τόσο το καθετί; Ξυπνάω το πρωί παράλυτος από φόβο. Μόλις και μετά βίας μπορώ να κουνηθώ απ’ το κρεβάτι. Φοβάμαι να βγω έξω, φοβάμαι και να μείνω μέσα. Ξαφνικά εκεί που τον διώχνω, ο ίδιος φόβος μ’ αγκαλιάζει, και περνώ μια ολόκληρη μέρα ιδρωμένος, νευρικός, ανήσυχος και στο τέλος της μέρας νιώθω τελείως εξαντλημένος. Καμιά φορά, αν και πολύ σπάνια, με τη συντροφιά λίγων στενών φίλων ή στο σπίτι των γονιών μου αυτός ο φόβος μου φεύγει. Αισθάνομαι ήσυχος, ευτυχισμένος, τελείως ήρεμος. Όπως ερχόμουν σήμερα με το αυτοκίνητό μου, ένιωθα τρομοκρατημένος με τη σκέψη πώς θα ‘ρθω να σας δω, όμως όταν βγήκα και πήγα προς την πόρτα, έχασα ξαφνικά αυτό το φόβο και τώρα έτσι όπως κάθομαι εδώ σ’ αυτό το χαριτωμένο ήσυχο δωμάτιο, αισθάνομαι τόσο ευτυχισμένος και αναρωτιέμαι τι με φόβιζε τόσο. Τώρα δεν αισθάνομαι φόβο. Μπορώ να χαμογελάσω και να πω ειλικρινά: Χαίρομαι πάρα πολύ που σας βλέπω! Όμως δεν είναι δυνατό να μείνω εδώ για πάντα, και ξέρω πώς όταν φύγω, θα με πνίξει πάλι το σύννεφο του φόβου. Αυτό αντιμετωπίζω. Πήγα σε πολλούς ψυχιάτρους και ψυχαναλυτές, εδώ και στο εξωτερικό, αλλά δεν έκαναν τίποτ’ άλλο από το να ξεθάβουν τις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας -και τα βαρέθηκα, γιατί ο φόβος δεν έφυγε καθόλου.

ΜΕΡΟΣ Β'

Κρισναμούρτι: Ας ξεχάσουμε τις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας κι όλες αυτές τις ανοησίες κι ας έρθουμε στο παρόν. Είμαστε εδώ και λέτε πως δεν φοβάστε τώρα. είσαστε ευτυχισμένος προς το παρόν κα με δυσκολία θυμάστε το φόβο που σας τύλιγε. Γιατί δε φοβάστε τώρα; Μήπως είναι το ήσυχο, καθαρό και με σωστές αναλογίες δωμάτιο, επιπλωμένο με καλό γούστο, κι αυτό το αίσθημα της ζεστασιάς του καλωσορίσματος που νιώθετε; Γι’ αυτό δεν φοβάστε τώρα;

Ερώτηση: Αυτό είναι ένας μόνο λόγος. Ίσως οφείλεται σε σας. Άκουσα τις ομιλίες σας στην Ελβετία, σας άκουσα κι εδώ κι αισθάνομαι για σας ένα είδος βαθιάς φιλίας. Όμως δεν θέλω να εξαρτιέμαι από τα όμορφα σπίτια, από τη ζεστή ατμόσφαιρα και τους καλούς φίλους για να μην φοβάμαι. Όταν πηγαίνω στους γονείς μου έχω την ίδια αίσθηση ζεστασιάς. Όμως είναι αφόρητα στο σπίτι. Όλες οι οικογένειες είναι αφόρητες με τις μικρές, μυστικές τους δραστηριότητες, τους καβγάδες τους, τη χυδαιότητα όλης αυτής της μεγαλόφωνης κουβέντας για το τίποτα και την υποκρισία τους. Τα βαρέθηκα όλα αυτά. Κι ακόμα, όταν πάω κοντά τους και υπάρχει αυτή η κάποια ζεστασιά, αισθάνομαι πράγματι, για λίγο διάστημα, ελευθερωμένος από το φόβο. Οι ψυχίατροι δεν μπορούν να μου πουν γιατί φοβάμαι. Το ονομάζουν «αιωρούμενο φόβο». Είναι σαν ένα μαύρο, απύθμενο, φριχτό πηγάδι. Ξόδεψα πολλά χρήματα και χρόνο για ψυχαναλύσεις και δε με βοήθησε στην πραγματικότητα καθόλου. Τι πρέπει να κάνω λοιπόν;

Κρισναμούρτι: Συμβαίνει αυτό γιατί, όντας ευαίσθητος, χρειάζεστε ένα σίγουρο χέρι, μια σίγουρη ασφάλεια, και μην μπορώντας να τη βρείτε, φοβάστε την αθλιότητα του κόσμου: Είσαστε ευαίσθητος;

Ερώτηση: Νομίζω ναι. Ίσως όχι με τον τρόπο που το εννοείτε, αλλά είμαι ευαίσθητος. Δε μ’ αρέσει η φασαρία, η θορυβώδης κίνηση, η χυδαιότητα της σύγχρονης υπάρξεως και ο τρόπος που σου σερβίρουνε σήμερα τον έρωτα όπου κι αν πας και όλη η ιστορία του αγώνα που γίνεται για να εξασφαλίσεις μια τρομερά μικρή θέση. Πραγματικά με τρομοκρατούν όλα αυτά -όχι γιατί δεν μπορώ ν’ αγωνιστώ για να βρω μια θέση για τον εαυτό μου, αλλά με αρρωσταίνει ο φόβος.

Κρισναμούρτι: Πολλοί άνθρωποι που είναι ευαίσθητοι έχουν ανάγκη από ένα ήσυχο καταφύγιο και μια ζεστή φιλική ατμόσφαιρα. Είτε τη δημιουργούν οι ίδιοι για τον εαυτό τους, είτε εξαρτώνται από άλλους που μπορούν να τους τη δώσουν -την οικογένεια, τη σύζυγο, το σύζυγο, το φίλο. Έχετε τέτοιο φίλο;

Ερώτηση: Όχι. Φοβάμαι να έχω τέτοιο φίλο. Φοβάμαι να εξαρτιέμαι από αυτόν.

Κρισναμούρτι: Επομένως υπάρχει αυτό το θέμα, είστε ευαίσθητος, χρειάζεστε ένα σίγουρο καταφύγιο κι εξαρτιέστε από τους άλλους για να σας δώσουν αυτό το καταφύγιο. Έχουμε ευαισθησία και εξάρτηση. αυτά τα δύο συνήθως πάνε μαζί. Και το να τους εξαρτιέστε από τους άλλους σημαίνει πως φοβάστε μήπως τους χάσετε. Έτσι εξαρτιέστε όλο και πιο πολύ και τότε ο φόβος μεγαλώνει ανάλογα με την εξάρτηση σας. Φαύλος κύκλος. Έχετε ερευνήσει γιατί εξαρτιέστε; Εξαρτιόμαστε από τον ταχυδρόμο, από φυσικές ανέσεις, κλπ. Αυτό είναι τελείως απλό. Εξαρτιόμαστε από ανθρώπους και πράγματα που έχουν να κάνουν με τη σωματική μας υγεία και επιβίωση. πολύ φυσικό και φυσιολογικό. Είμαστε υποχρεωμένοι να εξαρτιόμαστε απ’ αυτό που μπορούμε να το ονομάσουμε οργανωτική πλευρά της κοινωνίας. Όμως εξαρτιόμαστε και ψυχολογικά και αυτή η εξάρτηση, έστω κι αν μας ανακουφίζει, φέρνει φόβο. Γιατί εξαρτιόμαστε ψυχολογικά;

Ερώτηση: Μου μιλάτε τώρα για εξάρτηση, ενώ ήρθα εδώ για αν συζητήσουμε για το φόβο.

Κρισναμούρτι: Ας τα εξετάσουμε και τα δύο, γιατί είναι σχετικά όπως θα φούμε. Σας πειράζει αν τα συζητήσουμε και τα δύο; Μιλάμε για εξάρτηση. Τι είναι η εξάρτηση; Γιατί κάποιος εξαρτιέται ψυχολογικά από έναν άλλο; Η εξάρτηση δεν είναι άρνηση της ελευθερίας; Αφαιρέστε το σπίτι, το σύζυγο, τα παιδιά, την περιουσία -τι είναι ο άνθρωπος αν τ’ απομακρύνουμε όλ’ αυτά; Μέσα του είναι λειψός, άδειος, χαμένος. Επομένως, εξαιτίας αυτού του κενού που φοβάται, εξαρτιέται από την περιουσία, τους ανθρώπους και από πίστεις. Μπορεί να είστε τόσο σίγουρους για τα πράγματα που απ’ αυτά εξαρτιέστε ώστε να μην είναι δυνατό να φανταστείτε πως θα τα χάστε ποτέ -την αγάπη της οικογένειάς σας, την άνεση. Ωστόσο, ο φόβος συνεχίζεται. Επομένως πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως οποιαδήποτε μορφή ψυχολογικής εξαρτήσεως πρέπει μοιραία να φέρνει φόβο, όσο κι αν τα πράγματα που απ’ αυτά εξαρτιέστε μπορεί να φαίνονται σχεδόν αιώνια. Ο φόβος προέρχεται από εσωτερική ανεπάρκεια, φτώχεια και κενό. Βλέπετε, λοιπόν τώρα, πως καταλήξαμε σε τρία πράγματα -ευαισθησία, εξάρτηση και φόβο; Αυτά τα τρία είναι σχετικά. Ας πάρουμε την ευαισθησία: όσο πιο ευαίσθητος είστε (εκτός αν ξέρετε πώς να παραμείνετε ευαίσθητος χωρίς εξάρτηση, πώς να μείνετε τρωτός χωρίς αγωνία), τόσο περισσότερο εξαρτιέστε. Μετά ας πάρουμε την εξάρτηση: όσο πιο πολύ εξαρτιέστε, τόσο περισσότερο αηδιάζετε και απαιτείτε να είστε ελεύθερος. Αυτή η αξίωση για ελευθερία ενθαρρύνει το φόβο, γιατί η αξίωση είναι αντίδραση, όχι ελευθερία από την εξάρτηση.

Ερώτηση: Εσείς εξαρτιέστε από τίποτα;

Κρισναμούρτι: Εξαρτιέμαι βέβαια φυσιολογικά από το φαγητό, τα ρούχα, τη στέγη, αλλά μέσα μου, ψυχολογικά, δεν εξαρτιέμαι από τίποτα -θεούς, κοινωνική ηθική, πίστη, άνθρωπο. Όμως είναι άσχετο με το θέμα το αν εγώ εξαρτιέμαι ή όχι. Για να συνεχίσουμε λοιπόν, ο φόβος είναι η συνειδητοποίηση της εσωτερικής μας κενότητας, μοναξιάς και φτώχειας και της ανικανότητάς μας να κάνουμε τίποτα γι’ αυτό. Μας ενδιαφέρει μόνο ο φόβος που φέρνει εξάρτηση και που αυξάνει, με τη σειρά του, από την εξάρτηση. Αν καταλάβουμε το φόβο, καταλαβαίνουμε και την εξάρτηση. Επομένως, για να καταλάβουμε το φόβο πρέπει να υπάρχει ευαισθησία για ν’ ανακαλύψουμε, να καταλάβουμε πώς δημιουργείται. Αν κάποιος είναι έστω και ελάχιστα ευαίσθητος, νιώθει την απερίγραπτη κενότητα της υπάρξεώς του, ένα απύθμενο πηγάδι που δεν μπορεί να γεμίσει με τη χυδαία διασκέδαση των ναρκωτικών, ούτε με την ψυχαγωγία που προσφέρουν οι εκκλησίες ούτε με τις διασκεδάσεις της κοινωνίας. Τίποτα δεν μπορεί να το γεμίσει. Κι όταν ξέρει πως έτσι έχουν τα πράγματα, ο φόβος μεγαλώνει. Αυτό σας οδηγεί στο να εξαρτιέστε και αυτή η εξάρτηση σας κάνει όλο και πιο ευαίσθητο. Και ξέροντας πως έτσι είναι νιώθετε φόβο γι’ αυτό. Επομένως, η ερώτησή μας τώρα είναι: πώς μπορεί να ξεφύγει κανείς απ’ αυτό το κενό, αυτή τη μοναξιά -όχι πώς να είναι κανείς αυτάρκης, όχι πώς να καμουφλάρει μόνιμα αυτό το κενό;

Ερώτηση: Γιατί λέτε πως δεν είναι θέμα του να γίνει κανείς αυτάρκης;

Κρισναμούρτι: Γιατί αν είσαστε αυτάρκης, δεν είσαστε πιο ευαίσθητος, γίνεστε αλαζονικός και σκληρός, αδιάφορος και κλειστός. Το να μην εξαρτιέστε, το ν’ αποβάλλετε την εξάρτηση δε σημαίνει πως γίνεστε αυτάρκης. Μπορεί ο νους ν’ αντιμετωπίσει και να ζήσει μ’ αυτό το κενό, χωρίς να δραπετεύσει προς καμιά κατεύθυνση;

Ερώτηση: Θα καταντήσω τρελός αν σκεφτώ πως πρέπει να ζω για πάντα μ’ αυτό το κενό.

Κρισναμούρτι: Οποιαδήποτε κίνηση μακριά απ’ αυτό το κενό είναι φυγή. Κι αυτή η φυγή από κάτι μακριά απ’ «αυτό που είναι», είναι φόβος. Ο φόβος είναι φυγή από κάτι. Αυτό που είναι δεν είναι φόβος. η φυγή είναι φόβος, και αυτή θα σας κάνει τρελό, όχι αυτό καθαυτό το κενό. Επομένως, τι είναι αυτό το κενό, αυτή η μοναξιά; Πώς δημιουργείται; Σίγουρα προέρχεται από τη σύγκριση και το μέτρημα, έτσι δεν είναι; Συγκρίνω τον εαυτό μου με τον άγιο, τον τεχνίτη, το μεγάλο μουσικό, τον άνθρωπο που ξέρει, τον άνθρωπο που είναι φτασμένος. Σ’ αυτή τη σύγκριση βρίσκω τον εαυτό μου σκάρτο και λειψό: Δεν έχω κανένα ταλέντο, μειονεκτώ, δεν έχω «καταλάβει». δεν είμαι, και ο άλλος είναι. Έτσι, από το μέτρημα και τη σύγκριση, προέρχεται ο τεράστιος λάκκος κενού και του τίποτα. Και η φυγή απ’ αυτό το λάκκο είναι ο φόβος. Και ο φόβος μας εμποδίζει να καταλάβουμε,
(εδώ έχει γίνει λάθος και λείπει κείμενο από το βιβλίο).
από τον εαυτό της. Και πάλι αυτό το μέτρημα, η σύγκριση, είναι η ίδια η ουσία της εξαρτήσεως. Έτσι ξαναγυρίζουμε στην εξάρτηση. φαύλος κύκλος

Ερώτηση: Επεκτείναμε πολύ αυτή τη συζήτηση και τα πράγματα είναι πολύ πιο καθαρά. Υπάρχει εξάρτηση, είναι δυνατό να μην εξαρτιόμαστε; Ναι, νομίζω πως είναι. Μετά έχουμε το φόβο, είναι δυνατό να μην ξεφύγουμε από το κενό, πράγμα που σημαίνει να μην ξεφύγουμε μέσω του φόβου; Ναι, νομίζω πως είναι. Αυτό σημαίνει να μένουμε με το κενό. Είναι δυνατό λοιπόν ν’ αντιμετωπίσουμε αυτό το κενό αφού πάψαμε να φεύγουμε μακριά μέσω του φόβου; Ναι, νομίζω πως είναι. Τελικά, είναι δυνατό να μη μετράμε, να μη συγκρίνουμε; Γιατί αν έχουμε φτάσει ως εδώ, και νομίζω πως έχουμε, μένει μόνο αυτό το κενό και βλέπει κανείς πως αυτό το κενό είναι αποτέλεσμα της συγκρίσεως, βλέπει πως αυτή η εξάρτηση και ο φόβος είναι το αποτέλεσμα αυτού του κενού. Έτσι, έχουμε τη σύγκριση, το κενό, το φόβο, την εξάρτηση. Μπορώ αλήθεια να ζήσω μια ζωή χωρίς σύγκριση, χωρίς μέτρημα;

Κρισναμούρτι: Φυσικά πρέπει να μετρήσετε για να βάλετε ένα χαλί στο πάτωμα!

Ερώτηση: Ναι. Εννοώ αν μπορώ να ζήσω χωρίς ψυχολογική σύγκριση.

Κρισναμούρτι: Ξέρετε τι σημαίνει να ζήσετε χωρίς ψυχολογική σύγκριση, όταν όλη σας τη ζωή εξαρτιέστε από συγκρίσεις -στο σχολείο, στα παιχνίδια, στο πανεπιστήμιο και στο γραφείο; Τα πάντα είναι σύγκριση. Να ζήσετε χωρίς σύγκριση! Ξέρετε τι σημαίνει; Σημαίνει όχι εξάρτηση, όχι αυτάρκεια, όχι αναζήτηση, όχι ερωτήσεις. άρα σημαίνει ν’ αγαπάς. Η αγάπη δεν επιδέχεται σύγκριση και επομένως η αγάπη δεν έχει φόβο. Η αγάπη δεν έχει επίγνωση του εαυτού της σαν αγάπη, γιατί η λέξη δεν είναι το αντικείμενο.

Mind=blown...πολύ καλό απόσπασμα.
Ωστόσο δύσκολα στην εφαρμογή τους όλα αυτά -το αναγνωριζει και ο ίδιος ο Κρισναμουρτι στο τελος- και μπορεί να παρερμηνευτουν οτι η διέξοδος από αυτή την κατάσταση φόβου/κενου/μοναξιας/υπαρξιακου αγχους/angst τελοσπαντων είναι η παραίτηση.
Μου θυμίζει αρκετά κάποιες βουδιστικές αρχές, τύπου " η πηγή όλης μας της δυστυχίας είναι η επιθυμία".
Είναι πολύ ωραίες σκέψεις αλλά τι να κάνουμε δηλαδή...να παραιτηθουμε απο το κόσμο για να αρχίσουμε να διαλογιζομαστε και να φτάσουμε στη φώτιση; :P
Αξίζει πάντως να τα θυμάται κανείς αυτά, ειδικά εκεί με τον φόβο και την εξάρτηση και να προσπαθεί οσο γίνεται να μη φοβάται την ελευθερία του. Ωραία τα λέμε για ελευθερία αλλα όταν έχουμε πραγματικά την επιλογή κλανουμε μέντες...ή πρόκειται πάλι περί φυγής :)
Είναι απλά η ανθρώπινη κατάσταση τετοια...και πολύ τσιλ τον κόβω με όλο αυτό τον Κρισναμουρτι. Μου θυμίζει λίγο και υπαρξιστικη φιλοσοφία το όλο πράγμα.
Δίνει μεν λύση αυτός, την αγάπη...αλλά η αγάπη λέει δεν έχει επιγνωση του εαυτού της, οπότε πως ξέρεις ότι το βιωνεις; Μάλλον το εννοεί σαν στάση απέναντι στη ζωή γενικά, πιο ολιστικά, στο τώρα...έτσι το εκλαμβανω.

Quote:

---

Originally Posted by Natalia_sups

Ωστόσο δύσκολα στην εφαρμογή τους όλα αυτά -το αναγνωριζει και ο ίδιος ο Κρισναμουρτι στο τελος- ...

---

Όχι, δεν το αναγνωρίζει ο ίδιος σαν δύσκολο. Αντίθετα, με αυτό που λέει "Να ζήσετε χωρίς σύγκριση! Ξέρετε τι σημαίνει;", εννοεί "ξέρετε τι σημαντική αλλαγή θα έφερνε αυτό?"

Περίμενα καιρό να δω αν θα υπάρξει κανείς που να καταλάβει αυτό το κείμενο. Τώρα μετά από καιρό βλέπω να το έχουν διαβάσει μόνο 8 άτομα (εκτός από εμένα).

Quote:

---

Originally Posted by John11

Δεν θα πω σκέψεις μου, αλλά θα παραθέσω μια συζήτηση. Επειδή το κείμενο είναι μεγάλο αναγκαστικά πρέπει να κοπεί σε δύο τμήματα.

{Από το βιβλίο "Η αναγκαιότητα της αλλαγής", Κρισναμούρτι, εκδόσεις Καστανιώτη}

Το καταλαβαίνει κανείς ή μόνο εγώ νομίζω ότι το καταλαβαίνω?


Ερώτηση: Κάποτε έπαιρνα ναρκωτικά αλλά τώρα έχω απαλλαγεί. Γιατί φοβάμαι τόσο το καθετί; Ξυπνάω το πρωί παράλυτος από φόβο. Μόλις και μετά βίας μπορώ να κουνηθώ απ’ το κρεβάτι. Φοβάμαι να βγω έξω, φοβάμαι και να μείνω μέσα. Ξαφνικά εκεί που τον διώχνω, ο ίδιος φόβος μ’ αγκαλιάζει, και περνώ μια ολόκληρη μέρα ιδρωμένος, νευρικός, ανήσυχος και στο τέλος της μέρας νιώθω τελείως εξαντλημένος. Καμιά φορά, αν και πολύ σπάνια, με τη συντροφιά λίγων στενών φίλων ή στο σπίτι των γονιών μου αυτός ο φόβος μου φεύγει. Αισθάνομαι ήσυχος, ευτυχισμένος, τελείως ήρεμος. Όπως ερχόμουν σήμερα με το αυτοκίνητό μου, ένιωθα τρομοκρατημένος με τη σκέψη πώς θα ‘ρθω να σας δω, όμως όταν βγήκα και πήγα προς την πόρτα, έχασα ξαφνικά αυτό το φόβο και τώρα έτσι όπως κάθομαι εδώ σ’ αυτό το χαριτωμένο ήσυχο δωμάτιο, αισθάνομαι τόσο ευτυχισμένος και αναρωτιέμαι τι με φόβιζε τόσο. Τώρα δεν αισθάνομαι φόβο. Μπορώ να χαμογελάσω και να πω ειλικρινά: Χαίρομαι πάρα πολύ που σας βλέπω! Όμως δεν είναι δυνατό να μείνω εδώ για πάντα, και ξέρω πώς όταν φύγω, θα με πνίξει πάλι το σύννεφο του φόβου. Αυτό αντιμετωπίζω. Πήγα σε πολλούς ψυχιάτρους και ψυχαναλυτές, εδώ και στο εξωτερικό, αλλά δεν έκαναν τίποτ’ άλλο από το να ξεθάβουν τις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας -και τα βαρέθηκα, γιατί ο φόβος δεν έφυγε καθόλου.

---

Φοβίες: (δεν εισαι μονος σου)

Ο Δημήτρης Χορν φοβόταν τα αεροπλάνα και η Μαρία Κάλλας έτρεμε μήπως γελοιοποιηθεί στη σκηνή. Ο φόβος δεν κάνει διακρίσεις. Ο καθένας μας μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με κάποια φοβία, ενίοτε βασανιστική.

Πρόκειται για μια φυσιολογική και μάλιστα σωτήρια αντίδραση του οργανισμού, προκειμένου να αντιμετωπίσει έναν κίνδυνο.

Όταν ένας φόβος είναι υπερβολικός και παράλογος και διαρκεί στο χρόνο (εξακολουθεί να υπάρχει ακόμα κι όταν δεν υπάρχει το ερέθισμα-κίνδυνος), τότε μιλάμε για φοβία,
η οποία αναγκάζει το άτομο είτε να αποφύγει συγκεκριμένες καταστάσεις
είτε να βιώνει εξαιρετικά έντονο άγχος κάθε φορά που βρίσκεται αντιμέτωπο με αυτές.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επηρεάζεται η καθημερινότητά του και η ζωή του να γίνεται δυσλειτουργική

Οι φοβίες συγκαταλέγονται στις αγχώδεις διαταραχές και εμφανίζονται συνήθως σε περιόδους έντονου άγχους