Qantir, η αρχαία πόλη της Pi-Ramesse
Το σύγχρονο χωριό Qantir (Khatana- Qantir) είναι πιθανόν να είναι η αρχαία πόλη του Ramesses ΙΙ, η πρωτεύουσά του η Ρi- Ramesse ή Για τον- Ramesses ("Σπίτι ή περιοχή του Ramesses"). Αυτή η πόλη είναι τοποθετημένη περίπου 9 χιλιόμετρα (5. 5 μίλια) βόρεια της Faqus στην επαρχία Sharqiya του ανατολικού δέλτα του Νείλου (περίπου 60 μίλια βόρειο-ανατολικά του Καίρου).
http://www.touregypt.net/featurestories/qantir3.jpg Μία εμαγιέ πλάκα από την πόλη Qantir
Είναι γνωστό ότι ο Ramesses ΙΙ μετακίνησε την αρχαία αιγυπτιακή πρωτεύουσα από τη νότια Αίγυπτο στο Δέλτα, πιθανόν για να ξεφύγει από την επιρροή των ισχυρών ιερέων των Θηβών αλλά και για να είναι πιο κοντά (λόγω δαπανών) στη σύγχρονη Τουρκία και Συρία ώστε να μπορεί να προστατεύσει καλύτερα τα σύνορα της Αιγύπτου.
Η θέση αυτής της πόλης, που είναι πολύ γνωστή από τα κείμενα και έγγραφα της εποχής, ήταν άγνωστη για πολύ καιρό. Εντούτοις, στη δεκαετία του '20, ανακαλύφθηκαν διακοσμημένα κεραμίδια στην περιοχή αυτή, μερικά από αυτά περιλάμβαναν τα ονόματα του Seti Ι και του Ramesses ΙΙ.
Πιό πρόσφατα, στην αρχή της δεκαετίας του '70, η περιοχή εξετάστηκε από μια γερμανική αποστολή και το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο υπό την καθοδήγηση του Manfred Bietak. Είχαν χρησιμοποιήσει μαγνητόμετρα ώστε να χαρτογραφήσουν την χαμένη πόλη. Αυτή η σχετικά νέα μέθοδος της αρχαιολογικής ανακάλυψης είναι συνήθως μη-παρεισφρητική, και σε πολλές περιπτώσεις όπου το έδαφος είναι γεωργικής φύσης, είναι η μόνη κατάλληλη μέθοδος για την εξερεύνηση μιας τέτοιας περιοχής. Μέχρι τα τέλη του 1999, περίπου 75.000 τετραγωνικά μέτρα είχαν μετρηθεί στις περιοχές γύρω από την πόλη Qantir, και τις εσωτερικές περιοχές, φέρνοντας στο φως διοικητικά σημεία μιας απέραντης ένωσης παλατιών-ναών, ενός πιθανού νεκροταφείου και μιας περιοχής με τα φτωχότερα σπίτια.
http://www.touregypt.net/featurestories/qantir7.jpg
Η εργασία τους καθιέρωσε σταθερά την περιοχή ως την πόλη Ρi- Ramesse, με τα ερείπιά της να επεκτείνονται μέχρι την πόλη Tell el-Dab'a στο νότο και που καλύπτει μια περιοχή περίπου τριάντα τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ο Edgar Pusch, προϊστάμενος της Γερμανικής Αρχαιολογικής Ομάδας, μας λέει ότι, "κάτι σαν αυτό δεν έχει ανιχνευθεί ποτέ πριν στην Αίγυπτο ". Οι χαράξεις υπολογιστών που έγιναν από την ομάδα παρουσιάζουν δρόμους ανοιχτούς, κατασκευές που μοιάζουν με μικρά σπίτια, ευρύχωρα κτήρια, παλάτια και μία λίμνη. Μερικές από τις απίστευτες ανακαλύψεις περιλαμβάνουν ένα τεράστιο σταύλο, στον οποίο ήταν συνημμένο βασιλικά άρμα και εργοστάσια κατασκευής όπλων.
Καλύπτοντας σχεδόν 17.000 τετραγωνικά μέτρα, ο σταύλος είχε έξι ίδιες σειρές αιθουσών που συνδέονταν με ένα απέραντο προαύλιο. Κάθε αίθουσα είχε 12 δωμάτια, το κάθενα με μήκος 12 μέτρα. Τα πατώματα είχαν κλίση και τρύπες για τη συλλογή των ούρων των αλόγων κάτι που ο Pusch θεωρεί ότι χρησιμοποιούνταν για την βαφή του υφάσματος, για να μαλακώνουν το δέρμα και για το λίπασμα των αμπελώνων."
Προφανώς, αυτοί οι σταύλοι ήταν σε θέση να φιλοξενούν έως και 460 άλογα και είναι ο μεγαλύτερος αρχαίος σταύλος που έχει ανακαλυφτεί. Υπήρξαν πραγματικά δύο στρώματα από σταύλους, με τους μεγαλύτερους και πιο πρόσφατους σταύλους να έχουν χτιστεί πιθανώς από τον Ramesses ΙΙΙ.
http://www.touregypt.net/featurestories/qantir8.jpg
"Τα άλογα ήταν πολύ σημαντικά στην επέκταση της Αιγυπτιακής Αυτοκρατορίας και αυτοί οι σταύλοι κατασκευάστηκαν σε μια στρατηγική θέση κοντά στους εμπορικούς δρόμους που οδηγούσαν στο Λίβανο και τη Συρία και όχι πολύ μακριά από τους Χετταίους"
Mohamed El-Saghir, επικεφαλής των Φαραονικών Αρχαιοτήτων, Τμήμα του SCA.
http://www.touregypt.net/featurestories/qantir4.jpg
Ένα λουστραρισμένο με λάκκα και χαραγμένο τούβλο
Κάτω από τα δύο στρώματα σταύλων, βρέθηκαν εργαστήρια για την κατασκευή του γυαλιού, της φαγιεντιανής και το αιγυπτιακό μπλε και κάτω από αυτό το στρώμα, ένα σύμπλεγμα κτηρίων σαν παλάτι, που περιείχε ένα επιχρυσωμένο χρυσό πάτωμα επιστρωμένο με στόκο και με ενσωματωμένο πολύχρωμο διακοσμητικό πλαίσιο (καρτούς ή δέλτο) του Ramesses ΙΙ.
Γύρω από τα όπλα και τα εργοστάσια αρμάτων, βρέθηκαν μέρη αρμάτων, άξονες βελών, μύτες βελών από τσακμακόπετρα, μύτες ακοντίων, στιλέτα και κομμάτια χαλκιού για πανοπλίες.
Στους αρχαίους χρόνους, υπήρξαν πολλά περισσότερα παρακλάδια του ποταμού Νείλου στην περιοχή του Δέλτα, αλλά μόνο δύο παραμένουν σήμερα. Η πόλη Ri-Ramesse βρέθηκε σε έναν εκλείψα κλάδο που ξηράθηκε στην αρχή της 20 ής Δυναστείας. Ως εκ τούτου, οι βασιλιάδες της 21 ης Δυναστείας μετέφεραν ουσιαστικά όλα τα μνημεία, κομμάτι με κομμάτι, στη νέα πρωτεύουσα Tanis (καθώς επίσης και σε άλλες πόλεις).
Είναι πιθανό να υπήρχαν διάφοροι ναοί μέσα σε αυτήν την αρχαία πόλη. Αυτά τα θρησκευτικά κέντρα περιλάμβαναν ένα μεγάλο ναό του Ρα, καθώς και άλλους ναούς αφιερωμένους στον Amun, Ptah και Sutekh (Set, ή Seth). Τα ερείπια του ναού αφιερωμένο στον Sutekh έχουν βρεθεί στο νότιο μέρος της πόλης. Υπήρξαν πιθανώς πολλοί άλλοι μικρότεροι ναοί και παρεκκλήσια. Πιστεύουμε ότι μεταξύ αυτών ήταν ναοί που αφιερώθηκαν στην Wadjit και στην Astarte.
http://www.touregypt.net/featurestories/qantir6.jpg
Δυστυχώς, θα απαιτηθούν πιθανόν άλλα είκοσι χρόνια για να τελειώσει η μαγνητική χαρτογράφηση και μόνο. Για να γίνει μία σωστή ανασκαφή σε μια τέτοια περιοχή όπως είναι οι σταύλοι θα χρειαζόταν μια ολόκληρη ζωή.
Αιγυπτιακός Απολογισμός για την μάχη του Kadesh
Ξεκινώντας από την νίκη του βασιλιά Usermaatre - Setepenre Ramses ΙΙ, στον οποίο έχει δοθεί αιώνια ζωή, που επέτυχε στο έδαφος της Kheta και της Naharin, στο έδαφος της Arvad, στην Ρedes, στο Derden, στο έδαφος της Mesa, στο έδαφος του Kelekesh, στη Carchemish, στην Kode, στο έδαφος της Kadesh, στο έδαφος του Ekereth και της Mesheneth.
Και ενώ η μεγαλειότητά της προετοίμασε το πεζικό του και τα άρματά του, το Sherden της αιχμαλωσίας της Μεγαλειότητάς του από τις νίκες των λέξεων του - έδωσαν το σχέδιο από της μάχης. Η Μεγαλειότητά του προχώρησε προς το Βορρά, μαζί με το πεζικό και τα άρματά του. Άρχισε την πορεία με ωραίο τρόπο μέχρι τον Μάρτιο. Το έτος 5, το δεύτερο μήνα, δέκατο μήνα της τρίτης εποχής, την ένατη ημέρα, η μεγαλειότητά του πέρασε το φρούριο της Tharu, όπως ο Montu όταν πηγαίνει εμπρός. Κάθε χώρα έτρεμε ενώπιον του, φόβος ήταν στις καρδιές τους - όλοι οι επαναστάτες ήρθαν υποκύπτοντας κάτω από το φόβο για τη φήμη της Μεγαλειότητάς του, όταν ήρθε ο στρατός του σε ένα στενό δρόμο, που είναι όπως ένας που είναι επάνω σε εθνική οδό.
Τώρα, μετά από πολλές ημέρες μετά από αυτό, η Μεγαλειότητά του έφτασε στην Usermatre- Meriamon, την πόλη του κέδρου. Η Μεγαλειότητά του προχώρησε προς το Βορρά και έφθασε έπειτα στην ορεινή περιοχή του Kadesh. Κατόπιν η Μεγαλειότητά του βάδισε ενώπιον, όπως ο πατέρας του, τον Montu, Άρχοντα των Θηβών και διέσχισε το κανάλι του Orontes, μαζί με την πρώτη μεραρχία του Amon που είχε το όνομα: "Νίκη-του-βασιλιά-Usermaatre - Setepenre . "
http://www.touregypt.net/featurestories/amunher1.jpg
Η μάχη της Kadesh
Όταν η Μεγαλειότητά του έφθασε στην πόλη, ήρθε μπροστά του ο δυστυχής, συντριμμένος προϊστάμενος της Kheta, που είχε ενώσει μαζί όλες τις χώρες από τις άκρες της θάλασσας έως το έδαφος της Kheta, το οποίο ήρθε ολόκληρο: το Naharin επίσης και η Arvad, η Mesa, το Keshkesh, η Kelekesh, η Luka, το Kezweden, το Carchemish, η Ekereth, η Kode, ολόκληρη η χώρα της Nuges, η Mesheneth, και η Kadesh. Δεν άφησε μια χώρα που δεν παρουσιάστηκε μαζί με τους προϊσταμένους της που ήταν μαζί του, κάθε άτομο έφερε το άρμα του, ένα υπερβαίνοντας μεγάλο πλήθος, χωρίς τη θέλησή του. Κάλυψαν τα βουνά και τις κοιλάδες - ήταν όπως οι ακρίδες με τα πλήθη τους. Δεν άφησε ούτε ασήμι ούτε χρυσό στο έδαφός του αλλά το λεηλάτησε από όλα τα υπάρχοντα των κατοχών του και τα έδωσε σε κάθε χώρα, προκειμένου αυτοί να τον συνοδέψουν στην μάχη.
Μπροστά του, ο δυστυχής, συντριμμένος προϊστάμενος της Kheta, μαζί με πολυάριθμες συμμαχικές χώρες, τοποθετήθηκαν σε σειρά μάχης, που κρύφτηκε στα βορειοδυτικά της πόλης του Kadesh, ενώ η Μεγαλειότητά του ήταν μόνη της, με τη σωματοφυλακή του και τη μεραρχία του Amon που βάδιζε πίσω του. Η μεραρχία του Ρα διέσχισε πέρα από την κοίτη του ποταμού από τη νότια πλευρά της πόλης Shabtuna, σε μικρή απόσταση από τη μεραρχία του Amon - η μεραρχία του Ptah ήταν στο νότια της πόλης του Aranami και η μεραρχία του Sutekh (Set) βάδιζε επάνω στο δρόμο.
Η Μεγαλειότητά του είχε διαμορφώσει την πρώτη τάξη όλων των ηγετών του στρατού του, ενώ αυτοί ήταν στην ακτή στο έδαφος της Amor. Μπροστά, ο δυστυχής συντριμμένος προϊστάμενος της Kheta που τοποθετήθηκε στη μέση του πεζικού που ήταν μαζί του και δεν βγήκε να πολεμήσει από φόβο προς τη Μεγαλειότητά του. Κατόπιν έκανε να πάει προς τους ανθρώπους των αρμάτων, ένα υπερβολικά πολυάριθμο πλήθος όπως η άμμος, που ήταν τρεις άνθρωποι σε κάθε έκταση. Τώρα, είχαν κάνει τους συνδυασμούς τους έτσι: μεταξύ κάθε τρειών νέων ήταν ένας από τους συντριμμένους της Kheta, που εξοπλίστηκε με όλα τα όπλα της μάχης. Τους είχαν τοποθετήσει σε σειρά μάχης, κρυμμένους βορειοδυτικά της πόλης της Kadesh.
Προήλθαν εμπρός από τη νότια πλευρά της Kadesh και έκοψαν την μεραρχία του Ρα στη μέση, ενώ βάδιζαν χωρίς γνώση και χωρίς κατάρτιση για τη μάχη. Το πεζικό και τα άρματα της Μεγαλειότητάς του υποχώρησαν μπροστά τους. Τώρα, η Μεγαλειότητά του σταμάτησε στα βόρεια της πόλης της Kadesh, στη δυτική πλευρά του Orontes. Κατόπιν ήρθε ένας να το πει στη Μεγαλειότητά του.
Η μεγαλειότητά του έλαμψε όπως ο πατέρας του Montu, όταν πήρε το στολισμό του πολέμου δεδομένου ότι κατέλαβε το παλτό ταχυδρόμου του, ήταν όπως ο Baal στην ώρα του. Η μεγάλη φοράδα η οποία άντεξε το βάρος της Μεγαλειότητάς του αποκαλούμενη: "Νίκη-στις-Θήβες," από το μεγάλο σταύλο του Ramses ΙΙ, ήταν στη μέση των ηγετών. Η Μεγαλειότητά του σταμάτησε και μετά όρμησε προς τον εχθρό, μόνος του και χωρίς κανέναν άλλο κοντά του.
Όταν η Μεγαλειότητά του γύρισε και κοίταξε πίσω του, είδε να τον περικυκλώνουν 2500 άρματα με τους νέους της δυστυχισμένης πόλης της Kheta, μαζί με τις πολυάριθμες συμμαχικές χώρες - από την Arvad, από την Mesa, από την Ρedes, από την Keshkesh, από την Erwenet, από το Kezweden, από το Aleppo, την Eketeri, την Kadesh και την Luka, όντας τρία άτομα σε μια έκταση, που ενεργούσαν ομόφωνα.
_________________________________
Το έτος 5, τον τρίτο μήνα της τρίτης εποχής, την ημέρα 9 κάτω από τη Μεγαλειότητα του Horus: Το δυνατό Ταύρο, αγαπημένο της Αλήθειας Βασιλιάς της Άνω και της Κάτω Αιγύπτου: Usermaatre - Setepenre, Γιος του Ρα, Ramses - Meriamon, που του έχει δοθεί αιώνια ζωή.
Η Μεγαλειότητά του ήταν λοιπόν στη Zahi στη δεύτερη νικηφορόρα εκστρατεία του. Το καλό ρολόι στη ζωή, η ευημερία και η υγεία, στη σκηνή της Μεγαλειότητάς του, ήταν στα νότεια των ορεινών περιοχών της Kadesh.
Όταν η μεγαλειότητά του εμφανίστηκε όπως η ανάσταση του Ρα, υπέθεσε τους στολισμούς του πατέρας του, Montu. Όταν ο βασιλιάς προχώρησε προς το Βορρά και η Μεγαλειότητά του είχε προσεγγίσει στα νότεια της πόλης Shabtuna, ήρθαν δύο Shasu, για να μιλήσουν στη Μεγαλειότητά του ως εξής: "Οι αδελφοί μας, οι οποίοι ανήκουν στις μεγαλύτερες από τις οικογένειες με το συντριμμένο προϊστάμενο της Kheta, μας έκαναν να έρθουμε στη Μεγαλειότητα, για να πούμε: "Θα γίνουμε υπήκοοι του Φαραώ και θα φύγουμε από τον συντριμμένο προϊστάμενο της Kheta - γιατί ο συντριμμένος προϊστάμενος της Kheta βρίσκεται στο έδαφος της Aleppo, στα βόρεια της Tunip. Φοβάται λόγω του ότι ο Φαραώ έρχεται από τα νότεια. "
Καθώς, αυτοί οι Shasu έλεγαν αυτές τις λέξεις, τις οποίες έλεγαν στη Μεγαλειότητά του ψευδώς, ότι ο συντριμμένος προϊστάμενος της Kheta τους έκανε να έρθουν να κατασκοπεύσουν εκεί όπου βρισκόταν η Μεγαλειότητά του, προκειμένου να αναγκαστεί ο στρατός της Μεγαλειότητάς του να μην του επιτεθεί, στη μάχη με το συντριμμένο προϊστάμενο της Kheta.
Ο συντριμμένος προϊστάμενος της Kheta ήρθε με κάθε προϊστάμενο κάθε χώρας, το πεζικό τους και τα άρματά τους, τους οποίους είχε φέρει μαζί του με την βία και στάθηκαν, εξοπλισμένοι στη γραμμή της μάχης πίσω από την Kadesh, ενώ η Μεγαλειότητά του δεν το ήξερε. Κατόπιν η Μεγαλειότητά του προχώρησε προς το Βορρά και έφθασε βορειοδυτικά της Kadesh και ο στρατός της Μεγαλειότητάς του στρατοπέδευσε εκεί.
Κατόπιν, καθώς η Μεγαλειότητά του κάθισε επάνω σε έναν χρυσό θρόνο, έφθασε ένας ανιχνευτής που ήταν στην ακολουία της Μεγαλειότητάς του και έφερε μαζί του δύο ανιχνευτές του συντριμμέου προϊστάμενου της Kheta. Οδηγήθηκαν μπροστά του και η Μεγαλειότητά του τους είπε: "Τι είστε εσείς"; "Είπαν: "Όσον αφορά εμάς, ο συντριμμένος προϊστάμενος της Kheta ήταν η αιτία να έρθουμε να κατασκοπεύσουμε όπου βρίσκεται η Μεγαλειότητά του." Και η Μεγαλειότητά του τους είπε: "Αυτός ! Πού είναι αυτός, ο συντριμμένος προϊστάμενος της Kheta ; άκουσα να λένε ότι, "Είναι στο έδαφος της Aleppo", και είπαν αυτοί: "Δείτε, ο συντριμμένος προϊστάμενος της Kheta έχει τοποθετηθεί, μαζί με πολλές χώρες, που έφερε με τη βία, που είναι η κάθε περιοχή της χώρας της Kheta, του εδάφους της Naharin, και όλη η Kode. Είναι εξοπλισμένοι με πεζικό και άρματα, φέρων τα όπλα τους - πιο πολυάριθμοι είναι από την άμμο της ακτής. Δείτε, είναι έτοιμοι για τη μάχη, πίσω από την προδότρα πόλη της Kadesh."
Κατόπιν η Μεγαλειότητά του κάλεσε τους πρίγκηπες μπροστά του και τους έβαλε να ακούσουν κάθε λέξη που οι δύο ανιχνευτές του συντριμμένου προϊσταμένου της Kheta, που ήταν επίσης μπροστά του, είχαν πει. Είπε η Μεγαλειότητά του προς αυτούς: "Δείτε τον τρόπο με το οποίο οι προϊστάμενοι της αγροτιάς και των ανώτερων υπαλλήλων κάτω από τους οποίους είναι το έδαφος του Φαραώ και έχει σταθεί καθημερινά, λέγοντας στο Φαραώ: "Ο συντριμμένος προϊστάμενος της Kheta είναι στο έδαφος της Aleppo - έχει δραπετεύσει από την Μεγαλειότητά του, από την στιγμή που άκουσε ότι θα ερχόταν. "Έτσι έλεγαν αυτοί στη Μεγαλειότητά του καθημερινά. Αλλά δείτε, έχω κρατήσει μια ακρόαση σε αυτήν την ίδια την ώρα, με τους δύο ανιχνευτές του συντριμμένου προϊσταμένου της Kheta, με σκοπό ο συντριμμένος προϊστάμενος της Kheta να έρθει, μαζί με τις πολυάριθμες χώρες που είναι μαζί του, που είναι άνθρωποι και άλογα, όπως τα πλήθη της άμμου. Τοποθετούνται πίσω από την προδότρα Kadesh. Αλλά οι κυβερνήτες των χωρών και των ανώτερων υπαλλήλων κάτω από των οποίων αρχή είναι το έδαφος του Φαραώ και δεν ήταν ικανοί να το μας το πούνε."
Είπε τους πρίγκηπες που ήταν παρουσία της Μεγαλειότητάς του: "Είναι ένα μεγάλο το λάθος, το οποίο οι κυβερνήτες των χωρών και των ανώτερων υπαλλήλων του Φαραώ έχουν διαπράξει με το να μην πληροφορήσουν ότι ο συντριμμένος προϊστάμενος της Kheta ήταν κοντά στο βασιλιά και δεδομένου ότι έκαναν την έκθεσή τους στη Μεγαλειότητά του καθημερινά."
'Επειτα ο Βεζύρης διατάχτηκε να επιταχύνει το στρατό της Μεγαλειότητάς του, καθώς προέλαυναν νότεια της πόλης Shabtuna προκειμένου να τον φέρουν στο σημείο όπου βρισκόταν η Μεγαλειότητά του.
Ενώ η Μεγαλειότητά του καθόταν και μιλούσε με τους πρίγκηπες, ήρθε ο συντριμμένος προϊστάμενος της Kheta και οι πολυάριθμες χώρες που ήταν μαζί του. Διέσχισαν το κανάλι στα νότεια της πόλης του Kadesh και επιτέθηκαν στο στρατό της Μεγαλειότητάς του καθώς εκείνοι προέλαυναν και δεν το περίμεναν. Τότε το πεζικό και τα άρματα της Μεγαλειότητάς του υποχώρησαν μπροστά τους προς το Βορρά προς το σημείο που βρισκόταν η Μεγαλειότητά του. Οι αντίπαλοι του συντριμμένου προϊστάμενου της Kheta περικύκλωσαν τους σωματοφύλακες της Μεγαλειότητάς του, που ήταν συνεχώς δίπλα του.
Όταν τους είδε η Μεγαλειότητά του έγινε έξαλλος μαζί τους, όπως ο πατέρας του Montu, τον Άρχοντα των Θηβών. Κατέλαβε τους στολισμούς της μάχης και φόρεσε τη στολή του ταχυδρόμου. Ήταν σαν τον Baal στην ώρα του. Έπειτα κατευθύνθηκε προς τα άλογά του και ανέβηκε στο άρμα του μόνος του. Επιτέθηκε στους αντιπάλους του συντριμμένου προϊστάμενου της Kheta και στις πολυάριθμες χώρες που ήταν μαζί του. Η Μεγαλειότητά του ήταν σαν τον Sutekh, ισχυρό σε δύναμη, χτυπώντας και σφάζοντας γύρω του - η Μεγαλειότητά τους εκτόξευσε με το κεφάλι τον ένα μετά τον άλλον στα νερά του ποταμού Orontes.
"Επιτέθηκα σε όλες τις χώρες μόνος μου, τη στιγμή που το πεζικό και τα άρματά μου με αρνήθηκαν. Ούτε ένας ανάμεσά τους δεν στάθηκε μαζί μου. Ορκίζομαι, όπως με αγαπάει ο Ρα και όπως ο πατέρας μου ο Atum με ευνοεί, ότι για οποιοδήποτε θέμα έθεσε η Μεγαλειότητά μου, το έκανα με αλήθεια και μπροστά στην παρουσία του πεζικού μου και των αρμάτων μου."
_________________________________
Πηγή: James Henry Breasted, Αρχαία Αρχεία της Αιγύπτου: Ιστορικά Έγγραφα. (Chicago: 1906), III:136-147
Ο Φαραώ που έκανε Ειρήνη με τους Εχθρούς του
O Ραμσής ο Β' που βασίλεψε για 67 χρόνια κατά την διάρκεια της 19 ης Δυναστείς τον 12 αι. π.Χ. ήταν γνωστός σαν "Ραμσής ο Μέγας". Ξεπέρασε σε δόξα όλους τους άλλους Φαραώ και η Αίγυπτος άκμασε σε τεράστιο βαθμό κατά την βασιλεία του. Δεν είναι γνωστός μόνο σαν ένας μεγάλος πολεμιστής, αλλά και σαν ειρηνοποιός, όπως επίσης και για τα μνημεία που άφησε πίσω του διάσπαρτα σε όλη την Αίγυπτο. Υπήρξε ο πρώτος βασιλιάς στην Ιστορία που υπέγραψε Συνθήκη Ειρήνης με τους εχθρούς του τους Χετταίους, τερματίζοντας έναν μακροχρόνιο πόλεμο και εχθρότητα. Η Συνθήκη παραμένει ένα αναμφισβήτητο μοντέλο, ακόμη και για τα σημερινά δεδομένα.
Ποιοί ήταν οι Χετταίοι; Η άνοδός τους και η εχθρότητά τους με την Αίγυπτο:
Οι Χετταίοι ήταν ένα μικρό έθνος στην Ανατολία που ξεκίνησε να εισχωρεί ειρηνικά προς τα ανατολικά και δυτικά μονοπολώντας την πολιτική δύναμη στην Εγγύ Ανατολή. Κατά την 2η χιλιετία π.Χ. εξελίχτηκαν σε μεγάλη δύναμη που τελικά αντικατέστησε το Βαβυλωνιακό κράτος γύρω στο 1530 π.Χ. Άρχισαν να προκαλούν την Αιγυπτιακή Αυτοκρατορία κατά την εποχή της παρακμής υπό τη βασιλεία του αιρετικού φαραώ Akhen-Aton της 18 ης Δυναστείας. Διεθνής αλληλογραφία μεταξύ Ασιατών Πριγκήπων της Παλαιστίνης και της Συρίας, γνωστή και ως τα γράμματα της Αμάρνα, στάλθηκε στον Akhen-Aton και την αυλή του, ζητώντας του βοήθεια και προειδοποιώντας τον για την όλο αυξανόμενη επιρροή των Χετταίων. Ο Φαραώ δυστυχώς τους παραμέλησε και δεν απάντησε ποτέ. Το αποτέλεσμα ήταν να χάσει η Αίγυπτος τον έλεγχο πάνω σε αξιόλογα εδάφη της στη Συρία όταν εισβάλανε επιδρομείς βοηθούμενοι από τους Χετταίους. Μετά τον θάνατο του Akhen-Aton και την δολοφονία (ή θάνατο) του διαδόχου του Tut-Ankh-Amon, έγινε απόπειρα διπλωματικού πραξικοπήματος με τους Χετταίους κατά της γυναίκας του (και κόρη του Akhen-Aton) "Ankh-Esenpa-Aton". Προκειμένου να διασφαλίσει την θέση της, έστειλε κρυφό γράμμα στον Βασιλιά ζητώντας του να παντρευτεί έναν από τους γιους του και να τον κάνει Φαραώ της Αιγύπτου. Η πρόταση αυτή ήταν τόσο καταπληκτική που ο βασιλιάς υποπτεύθηκε προδοσία και έστειλε έναν πρέσβη για να δοκιμάσει τις αληθινές προθέσεις της βασίλισσας. Σε απάντηση της επιβεβαίωσής της, ο βασιλιάς έστειλε τον γιο του. Παρ' όλα αυτά αιχμαλωτίστηκε και δολοφονήθηκε από τον Στρατηγό του Αιγυπτιακού Στρατού, Horemheb (που αργότερα έγινε ο ίδιος Φαραώ). Μετά απ' αυτό η εχθρότητα αυξήθηκε μεταξύ των Αιγύπτιων και των Χετταίων.
http://www.touregypt.net/featurestories/treaty4.jpg
Ο πόλεμος μεταξύ της Αιγύπτου και της Χαττούσας:
Με την έναρξη της 19 ης δυναστείας στην Αίγυπτο, ο "Seti Ι" άρχισε να επανεγκαθιδρύει τη δύναμη της Αιγύπτου στην Εγγύ Ανατολή. Μέσα στα πρώτα δύο έτη της βασιλείας του, ήταν σε θέση να αποκαταστήσει όλη την Παλαιστίνη και την πόλη της Kadesh κάτω από αιγυπτιακό έλεγχο. Κατόπιν, μια βραχύβια ανακωχή υπογράφτηκε μεταξύ των δύο αυτοκρατοριών.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του γιου του, του "Ramses ΙΙ", έγιναν έφοδοι ενάντια στη Συρία και που έφθασαν για άλλη μια φορά έως την Kadesh. Η προκύπτουσα μάχη είναι μια από τις διασημότερες στην Αιγυπτιακή Ιστορία. Διάρκεσε τέσσερις ημέρες, και αρχικά Ramses έχανε τη μάχη. Παρ' όλα αυτά, ο στρατός του κατόρθωσε να παλέψει θαρραλέα μέχρι να φτάσουν οι ενισχύσεις, γυρίζοντας την ήττα στη νίκη. Οι Χετταίοι ζήτησαν μια εκεχειρία, και οι στρατητοί του Ramses τον συμβούλεψαν να κάνει ειρήνη, λέγοντας,
"Δεν υπάρχει καμία κατηγορία όταν κάνετε συμφιλίωση."
Μετά από το θάνατο του βασιλιά των Χετταίων, ο "Hattusili ΙΙΙ" σφετερίστηκε το θρόνο από το νόμιμο πρίγκηπα που τράπηκε σε φυγή στην Αίγυπτο και του χορηγήθηκε πολιτικό άσυλο από τον "Ramses ΙΙ". Τα έγγραφα των Χετταίων καταγράφουν την καταγγελία του Hattusili:
"Όταν του έγραψα: στείλε μου τον εχθρό μου, αυτός δεν τον εξέδωσε. Επομένως υπήρξε θυμός μεταξύ εμένα και το βασιλιά της Αιγύπτου."
Ενώ ένας άλλος κύκλος πολέμου φαινόταν στον ορίζοντα και οι δύο αυτοκρατορίες ήταν κάτω από πίεση, οι Χετταίοι αντιμετώπιζαν την επανεμφάνιση των Aσσυρίων στη Μεσοποταμία και η Αίγυπτος αντιμετώπιζε μια απειλή από τους Λίβυους στη Δύση. Διπλωματικές διαπραγματεύσεις πραγματοποιούνταν για δύο χρόνια μέχρι να ολοκληρωθεί μια συνθήκη ειρήνης στον 21 ο χρόνο της βασιλείας του Ramses με τον "Hattusilis ΙΙΙ" το 1280 π.Χ.
Η πρώτη Συνθήκη Ειρήνης στην Ιστορία
Πηγή : Dr. Sameh M. Arab
Η Συνθήκη Ειρήνης :
http://www.touregypt.net/featurestories/treaty2.jpg
Η αποδοχή μιας συνθήκης ειρήνης από τους Αιγύπτιους που θα τελείωνε τον πόλεμο στη Συρία σήμαινε ότι δεν θα υπήρχε καμία πιθανότητα να αποκατασταθεί η Kadesh και η Amuru. Παρ' όλα αυτά σε αντάλλαγμα γι' αυτήν την θυσία, η διαφωνία μεταξύ των δύο χωρών θα τελείωνε με μια σαφή γραμμή οροθεσίας μεταξύ των αιγυπτιακών και συριακών εδαφών. Επιπλέον, η Αίγυπτος εγγυήθηκε στους Συρίους το δικαίωμα να χρησιμοποιούν τα λιμάνια τους στην Φοινίκη, ενώ οι Χετταίοι συμφώνησαν να επιτρέψουν την ελεύθερη μετάβαση των Αιγυπτίων στο Βορρά μέχρι την Ugarit χωρίς παρέμβαση. Αυτό ήταν ένα προνόμιο το οποίο είχε χαθεί για περισσότερο από έναν αιώνα.
Δύο αντίγραφα της συνθήκης καταγράφηκαν, ένα στην ιερογλυφική γραφή και το άλλο στην ακκαδική - και τα δύο υπάρχουν ακόμα σε σχετικά καλή κατάσταση. Και τα δύο αντίγραφα είναι ίδια εκτός από την παραπομπή, στην οποία η αιγυπτιακή εκδοχή αναφέρει ότι ήταν ο βασιλιάς των Χετταίων που ζήτησε την ειρήνη, ενώ στην εκδοχή των Χετταίων, ήταν ο Ramses που έστειλε τους απεσταλμένους του. Η αιγυπτιακή εκδοχή καταγράφηκε σε ασημένια πινακίδα την οποία παρουσίασε ο Hattusili στον Ramses και που έπειτα αντιγράφτηκε (χαράχτηκε) στην πέτρα στους ναούς του Karnak και του Ramesseum.
http://www.touregypt.net/featurestories/treaty.jpg
Η Ακκαδική εκδοχή της Συνθήκης
Η συνθήκη αποτελούνταν από 18 άρθρα. Μετά από μία μεγάλη εισαγωγή που καταγράφει τους τίτλους των βασιλιάδων και όπου αναφέρεται η καθιέρωση της καλής αδελφότητας και της ειρήνης, ένα άρθρο συμπεριλήφθηκε για να αποκλείσει περαιτέρω επιθέσεις στα εδάφη της άλλης χώρας :
"Ο Reamasesa, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, δεν θα επιτεθεί ποτέ στη χώρα της Χαττούσα για να καταλάβει μέρος της (αυτής της χώρας). Και ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, δεν θα επιτεθεί ποτέ στη χώρα της Αιγύπτου για να καταλάβει μέρου της (αυτής της χώρας)."
http://www.touregypt.net/featurestories/treaty3.jpg
Ο Hattusili και η σύζυγός του, Puduhepa
Δύο άρθρα ακολουθούν τα οποίαι καθιέρωναν την αμοιβαία συμμαχία ενάντια σε οποιαδήποτε ξένη επίθεση σε καθεμία από τις συμβαλλόμενες χώρες :
"Εάν εχθρική δύναμη πορευθεί ενάντια στη χώρα της Χαττούσα και εάν ο Hattusili, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, μου στείλει αυτό το μήνυμα: "Έλα σε βοήθειά μου ενάντια σε αυτή τη δύναμη", ο Reamasesa, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, οφείλει να στείλει τα στρατεύματά του και τα άρματά του για να σκοτώσει αυτόν τον εχθρό και για να δώσει ικανοποίηση στη χώρα της Χαττούσα."
"Εάν ένας ξένος βαδίσει ενάντια στη χώρα της Αιγύπτου και εάν ο Reamasesa, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, ο αδελφός σου, στείλει στο Hattusili, βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, τον αδελφό του, το παρακάτω μήνυμα: "Έλα σε βοήθειά μου ενάντια σε αυτή τη δύναμη", τότε ο Hattusili, βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, οφείλει να στείλει τα στρατεύματά του και τα άρματά του και να σκοτώνουν τον εχθρό μου."
Η συνθήκη περιλάμβανε τρία άρθρα για την καθιέρωση αμοιβαίας συνεργασίας ενάντια σε οποιαδήποτε εσωτερική ανταρσία ή χτυπήματα (πραξικοπήματα) σε καθεμία χώρα:
"Εάν ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρα της Χαττούσα, εξοργιστεί με τους υπηκόους του εφόσον έχουν διαπράξει ένα έγκλημα ενάντια σε αυτόν και εάν, για αυτόν τον λόγο, στείλεις στο Reamasesa το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Αιγύπτου, τότε ο Reamasesa οφείλει να στείλει τα στρατεύματά του και τα άρματά του και αυτά θα πρέπει να εξολοθρεύσουν όλους εκείνους με τους οποίους εξοργίστηκε."
"Εάν ο Reamasesa, βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, εξοργιστεί με τους υπηκόους του εφόσον έχουν διαπράξει ένα σφάλμα ενάντια σε αυτόν και λόγω αυτού αυτός στείλει (ένα μήνυμα) στον Hattusili, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, ο αδελφός μου, οφείλει να στείλει τα στρατεύματα και τα άρματά του και πρέπει να εξολοθρεύσουν όλα εκείνους με τους οποίους εξοργίστηκε."
"Κοιτάξτε, ο γιος του Hattusili, του βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, πρέπει να βεβαιώσει την κυριαρχία του της χώρας της Χαττούσα αντί του Hattusili, του πατέρας του, μετά από τα πολυάριθμα χρόνια του Hattusili, βασιλιά της χώρας της Χαττούσα. Εάν τα παιδιά της χώρας της Χαττούσα εξεργερθούν εναντίον του, τότε ο Reamasesa οφείλει να στείλει προς βοήθειά του στρατεύματα και άρματα για να του δώσει υποστήριξη."
Για να αποφύγει περαιτέρω διαφωνία, εάν ένας πρόσφυγας διαφύγει στην άλλη χώρα, δέκα άρθρα αφιερώθηκαν στην έκδοσή τους. Αυτό ήταν η πρώτη συμφωνία έκδοσης στην ιστορία μεταξύ δύο εθνών. Η συνθήκη δεν απέκλειε κανένα πρόσωπο, και ανεξάρτητα από εάν ήταν "μεγάλοι άντρες", ευγενείς ή "άγνωστα πρόσωπα":
"Εάν ένα σημαντικό πρόσωπο φύγει από τη χώρα της Χαττούσα και δραπετεύεσει στον Reamasesa, στο μεγάλο βασιλιάς, στο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, τότε ο Reamasesa, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, οφείλει να τον δεσμεύσει και να τον παραδώσει στα χέρια του Hattusili, του μεγάλου βασιλιάς, του βασιλιά της χώρας της Χαττούσα."
"Εάν ένα σημαντικό πρόσωπο φύγει από τη χώρα της Αιγύπτου και δραπετεύει στη χώρα της Amurru ή σε μια πόλη και φτάσει στο βασιλιά της Amurru, τότε ο Benteshina, ο βασιλιάς της χώρας της Amurru, οφείλει να τον δεσμεύσει και τον παραδώσει στο βασιλιά της χώρας της Χαττούσα και ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, θα τον στείλει δέσμιο στον Reamasesa, το μεγάλος βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Αιγύπτου."
"Εάν ένας ευγενής φύγει από τη χώρα της Χαττούσα, ή δύο άτομα, και εάν δεν θέλουν να υπηρετούν το βασιλιά της Χαττούσα και εάν διαφύγουν από την χώρα του μεγάλου βασιλιά, του βασιλιά της χώρας της Χαττούσα, για να μην τον υπηρετούν, τότε ο Reamasesa οφείλει να τους δεσμεύσει και να διατάξει να παραδοθούν στον Hattusili, το μεγάλο βασιλιά, τον βασιλιά της χώρας της Χαττούσα, του αδελφού του, και δεν θα τους επιτραπεί να κατοικήσουν στη χώρα της Αιγύπτου."
"Εάν ένας ευγενής ή δύο φύγουν από τη χώρα της Αιγύπτου και προσφύγουν στη χώρα της Χαττούσα, τότε ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, οφείλει να τους δεσμεύσει και να τους κάνει να παραδοθούν στον Reamasesa, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Αιγύπτου, τον αδελφό του."
"Εάν ένα άτομο ή δύο άτομα που είναι άγνωστα φύγουν και εάν προσφύγουν στον Reamasesa, για να τον υπηρετήσουν, τότε ο Reamasesa οφείλει να τους δεσμεύσει και να τους παραδώσει στα χέρια του Hattusili, του βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα. "
"Εάν άτομο ή δύο άτομα που είναι άγνωστα φύγουν και εάν δραπετεύουν από τη χώρα της Αιγύπτου και εάν αυτοί δεν θέλουν να τον υπηρετούν, τότε ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, οφείλει να τους παραδώσει στα χέρια του αδελφού του και δεν θα τους επιτρέψει να κατοικήσουν στη χώρα της Χαττούσα."
"Εάν ένα άτομο φύγει από τη χώρα της Χαττούσα, ή δύο άνθρωποι, και εάν διαφύγουν από τη χώρα της Χαττούσα και εάν προφύγουν στη χώρα της Αιγύπτου και εάν α ο ευγενής διαφύγει από τη χώρα της Χαττούσα ή μιας πόλης και διαφύγουν από τη χώρα της Χαττούσα για να πάνε στη χώρα της Αιγύπτου, τότε ο Reamasesa οφείλει να διατάξει να τους παραδώσουν στον αδελφό του. Κοιτάξτε, οι γιοι της χώρας της Χαττούσα και τα παιδιά της χώρας της Αιγύπτου είναι εν ειρήνη. "
"Εάν μερικοί άνθρωποι διαφύγουν από τη χώρα της Αιγύπτου για να πάνε στη χώρα της Χαττούσα, τότε ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, οφείλει να διατάξει να παραδοθούν στον αδελφό του. Κοιτάξτε, ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα και ο Reamasesa, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, ο αδελφός σου, είναι εν ειρήνη."
Στους πρόσφυγες θα συμπεριφέρονταν με αξιοπρέπεια και θα επιστρέφονταν χωρίς να τιμωρηθούν.
"Εάν ένα άτομο διαφύγει από τη χώρα της Χαττούσα, ή δύο άτομα, ή τρία άτομα, και εάν πάνε στο Reamasesa, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, το ναδελφό του, τότε ο Reamasesa, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρα της Αιγύπτου, οφείλει να τους δεσμεύσει και να διατάξει να τους πάνε στον Hattusili, τον αδελφό του, από τη στιγμή που είναι αδελφοί. Όσον αφορά τα εγκλήματά τους, δεν πρέπει να τους καταλαγιστούν - η γλώσσα τους και τα μάτια τους να μην εξαχθούν - τα αυτιά τους και τα πόδια τους να μην κοπούν και να μην κατασταφρούν τα σπίτια τους με τις συζύγους τους και τα παιδιά τους."
"Εάν ένα (άτομο φύγει από τη χώρα του Reamasesa, του μεγάλου βασιλιά, του βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου), ή δύο άτομα, ή τρία άτομα, και εάν πάνε (στο Hattusili, στο μεγάλος βασιλιά), στο βασιλιά της χώρας της Χαττούσα, τον αδελφό μου, τότε ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρα της Χαττούσα, ο αδελφός μου, οφείλει να τους δεσμεύσει και να διατάξει να παραδοθούν στον Reamasesa, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Αιγύπτου, επειδή ο Reamasesa, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου και ο Hattusili είναι αδελφοί. Όσον αφορά τα εγκλήματά τους, δεν πρέπει να τους καταλαγιστούν - η γλώσσα τους και τα μάτια τους να μην εξαχθούν - τα αυτιά τους και τα πόδια τους να μην κοπούν και να μην καταστραφούν τα σπίτια τους με τις συζύγους τους και τους τα παιδιά τους."
Οι 1000 Θεοί της κάθε χώρας επικαλέσθηκαν ως μάρτυρες και εγγυητές αυτής της ειρήνης στα υπόλοιπα δύο άρθρα. Μόνο μερικοί από τους Θεούς ονομάζονται, συμπεριλαμβανομένου του Ρα της Αιγύπτου και του Teshub της Χαττούσα:
"Εάν ο Reamasesa και τα παιδιά της χώρας της Αιγύπτου δεν προσέξουν αυτήν την συνθήκη, τότε οι Θεοί και οι θεές της χώρας της Αιγύπτου και οι Θεοί και οι θεές της χώρας της Χαττούσα θα εξολοθρεύσουν τους απογόνους του Reamasesa, του μεγάλου βασιλιά, του βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου.
"Εάν ο Reamasesa και τα παιδιά της χώρας της Αιγύπτου προσέξουν αυτήν την συνθήκη, τότε οι Θεοί του όρκου θα τους έχουν ασφαλείς και τα..........."
"Αυτοί που παρατηρούν τις λέξεις που είναι καταγραμμένες στην ασημένια πινακίδα, οι μεγάλοι Θεοί της χώρας της Αιγύπτου και οι μεγάλοι Θεοί της χώρας της Χαττούσα, θα τους επιτρέψουν να ζήσουν και να ευημερήσουν τα σπίτια τους, η χώρα τους και οι υπαλλήλοί τους.
Αυτοί που δεν παρατηρούν τις λέξεις που είναι καταγραμμένες στην ασημένια πινακίδα, οι μεγάλοι Θεοί της χώρας της Αιγύπτου όπως και οι μεγάλοι Θεοί της χώρας της Χαττούσα, θα εξολοθρεύσουν τα σπίτια τους, τη χώρα τους και τους υπαλλήλους του."
Τα σύνορα των δύο χωρών δεν σχεδιάστηκαν μέσα σ' αυτή τη συνθήκη αλλά σε άλλα έγγραφα. Ένας πάπυρος απαριθμεί τις φοινικικές παράκτιες πόλεις κάτω από αιγυπτιακό έλεγχο, με τη λιμενική πόλη Sumur να είναι η βορειότατη πόλη που ανήκε στην Αίγυπτο.
Μόλις η συνθήκη άρχισε να ισχύει, ανταλλάχθηκαν χαιρετισμοί μεταξύ των δύο παλατιών, κυρίως μεταξύ των δύο βασιλισσών, της Nefertari της Αιγύπτου και της Χετταίας Budu-Khebi. Η Nefertari έγραψε:
"Ακούω, αδελφή μου, ότι έγραψες για να ρωτήσεις για την ειρήνη μου και τις σχέσεις της καλής ειρήνης και αδελφότητας που υπάρχει μεταξύ του μεγάλου βασιλιά της Αιγύπτου και του μεγάλου βασιλιά της Χαττούσα, τον αδελφό του. Ο Ρα και ο Teshub θα εξετάσουν την κατάσταση έτσι ώστε να υψώσετε το βλέμμα σας - μακάρι ο Ρα να διαβεβαιώσει την ειρήνη και να ενισχύσει την καλή αδελφότητα μεταξύ του μεγάλου βασιλιά της Αιγύπτου και του μεγάλου βασιλιά της Χαττούσα, τον αδελφό του, για πάντα."
Η ένταση μετά από τη συνθήκη:
Παρά την ετοιμότητα και των δύο παλατιών να τηρήσουν τη συνθήκη, κάποια ένταση απέμεινε εξ αιτίας της παρουσίας του Χετταίου πρίγκηπα που είχε καθεραιθεί και που παρέμενε με πολιτικό άσυλο στην Αίγυπτος για 10 χρόνια μετά από τη συνθήκη. Παρ' όλο που ο Hattusili ζήτησε την παράδοσή του, ο Ramses αρνήθηκε να εφαρμόσει τη συνθήκη στην αναδρομική εξέταση. Αυτό οφειλόταν πιθανώς στην άρνηση των Χετταίων να αναδιαρρυθμίσουν τα σύνορα μεταξύ της Αιγύπτου και της Συρίας στις θέσεις πριν την συνθήκη. Αυτό, μαζί με την πικρία που αισθανόταν ο Hattusili λόγω του αλαζονικού τόνου του Ramses στα μηνύματά του, ήταν οι λόγοι που συνεχίζονταν να δημιουργείται ένταση μεταξύ των δύο χωρών. Στις επιστολές του, ο Ramses έπρεπε να υπενθυμίζει στον Hattusili την αδελφότητά τους και να τον κατακρίνει για την ανταλλαγή των δώρων. Ο Hattusili είχε στείλει μόνο ένα παράλυτο σκλάβο σαν δώρο, ενώ ο Ramses είχε στείλει διάφορους παθολόγους που ήταν σε υψηλή ζήτηση παγκοσμίως, μαζί με μια ουσιαστική ποσότητα βοτάνων.
Δεδομένου ότι η Βαβέλ άρχισε να καθιερώνει τις διπλωματικές της σχέσεις με την Αίγυπτο, ο Ramses δέχτηκε μια Βαβυλώνια πριγκήπισσα στο χαρέμι του. Ζηλεύοντας την σχέση αυτή μεταξύ των δύο αυτών χωρών, ο Hattusili αποδέχτηκε τελικώς την συνθήκη 13 χρόνια αργότερα προσφέροντάς τη κόρη του στον Ramses. Ο βασιλικός γάμος απεικονίστηκε στους τοίχους των ναών του Karnak, της Elephentine και του Abu - Simbel.
Η ένταση άρχισε να εξασθενεί βαθμιαία μετά από το γάμο, και επόμενες διπλωματικές αποστολές περιλάμβαναν καλύτερο προσωπικό. Μια επίσκεψη από το διάδοχο του θρόνου των Χετταίων πραγματοποιήθηκε στην Αίγυπτο και κατά την επιστροφή του με δώρα, ο Hattusili ο ίδιος αποδέχτηκε την πρόσκληση του Ramses να επισκεφτεί την Αίγυπτο. Ο Ramses τον χαιρέτησε (υποδέχτηκε) στην Canaan και τον συνόδευσε στην Ρi- Ramses, όπου ίσως να πραγματοποιήθηκε η πρώτη παγκόσμια σύνοδο κορυφής. Αργότερα, άλλη μία πριγκήπισσα στάλθηκε στην αιγυπτιακή αυλή.
Κατά τη διάρκεια των επόμενων 46 ετών βασιλείας του Ramses ΙΙ, η ειρήνη συνεχίστηκε και η συνθήκη έγινε σεβαστή μέχρι την πτώση της Αυτοκρατορίας των Χετταίων. Όταν ο βασιλιάς της Μira στη Μικρά Ασία προσπάθησε να διαμορφώσει έναν συνασπισμό με την Αίγυπτο εναντίον των Χετταίων, ο Ramses αρνήθηκε λέγοντας:
"Σήμερα υπάρχει αδελφότητα μεταξύ του μεγάλου Βασιλιά της Αιγύπτου και του βασιλιάς της Χαττούσα, μεταξύ του Ρα και του Teshub."
Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ Ramesses ΙΙ και Hattusili ΙΙΙ
Η Εκδοχή των Χετταίων
Συνεπάγεται το συμπέρασμα ότι ο Reamasesa-mai-amana, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου και ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, ο αδελφός του, για το έδαφος της Αιγύπτου και το έδαφος της Χαττούσα, προκειμένου να καθιερωθεί μια καλή ειρήνη και μια καλή αδελφότητα για πάντα μεταξύ τους.
Κατά συνέπεια μιλά ο Reamasesa, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, ο ήρωας ολόκληρης της χώρας, ο γιος του Minmuaria, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, ο ήρωας, γιος του γιου του Minpahiritaria, ο μεγάλος βασιλιάς, βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, ο ήρωας, στο Hattusili, γιο του Mursili, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Χαττούσα, τον ήρωα,το γιο του γιου του Suppiluliuma, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Χαττούσα, τον ήρωα.
"Κοιτάξτε, έχω καθιερώσει μια καλή αδελφότητα και μια καλή ειρήνη τώρα και για πάντα μεταξύ μας, προκειμένου να καθιερωθεί κατ' αυτόν το τρόπο για πάντα μια καλή ειρήνη και μια καλή αδελφότητα μεταξύ της χώρας της Αιγύπτου και της χώρας της Χαττούσα."
"Κοιτάξτε, σε αυτό που αναφέρεται στη σχέση του μεγάλου βασιλιά, του βασιλιά της χώρας της Αιγύπτου και του μεγάλου βασιλιά, του βασιλιά της χώρας της Χαττούσα, οι Θεοί δεν επιτρέπουν, λόγω μιας αιώνιας συνθήκης από την αιωνιότητα να υπάρξει εχθρότητα μεταξύ τους."
"Κοιτάξτε, Reamasesa-mai-Amana, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, θα καθιερώσει το δεσμό που ο Θεός του ήλιου [RΑ] έχει θελήσει και που ο Θεός της θύελλας [ο μεγάλος Θεός των Χετταίων] έχει θελήσει για τη χώρα της Αιγύπτου και για την χώρα της Χαττούσα σύμφωνα με τον αιώνιο δεσμό, για να μην αφήσει την εχθρότητα να εγκαταστσθεί μεταξύ τους."
"Αλλά τώρα ο Reamasesa-mai-Amana, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, έχει καθιερώσει αυτόν τον δεσμό από τη συνθήκη γραμμένη πάνω σε μια ασημένια πλάκα με τον Hattusili, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, τον αδελφό του, που αρχίζει από αυτή την ημέρα, για να εγκαταστήσει για πάντα μεταξύ τους μια καλή ειρήνη και μια καλή αδελφότητα."
"Είναι αδελφός για μένα και είναι εν' ειρήνη με μένα και είμαι αδελφός του και είμαι για πάντα εν' ειρήνη μαζί του."
"Κοιτάξτε, είμαστε ενωμένοι και ένας δεσμός της αδελφότητας υπάρχει ήδη μεταξύ μας και ειρήνη και αυτό είναι καλύτερο από το δεσμό της αδελφότητας και της ειρήνης που υπήρξε μεταξύ της χώρας της Αιγύπτου και της χώρας της Χαττούσα."
"Κοιτάξτε, ο Reamasesa-mai-Amana, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, είναι εν' ειρήνη και σε αδελφότητα με τον Hattusili, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Χαττούσα."
"Κοιτάξτε, τα παιδιά του Reamasesa, του μεγάλου βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Αιγύπτου, θα είναι για πάντα σε κατάσταση ειρήνης και αδελφότητας με παιδιά του Hattusili, του μεγάλου βασιλιά, το βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα. Αυτοί θα παραμείνουν στη γραμμή του δεσμού της αδελφότητας και της ειρήνης μας - η χώρα της Αιγύπτου και η χώρα της Χαττούσα θα είναι είναι για πάντα σε μια κατάσταση ειρήνης και αδελφότητας όπως είναι και ανάμεσά μας."
"Ο Reamasesa-mai-Amana, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, δεν θα επιτεθεί ποτέ στη χώρα της Χαττούσα για να καταλάβει μέρος αυτής (αυτής της χώρας). Και ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, δεν θα επιτεθεί ποτέ στη χώρα της Αιγύπτου για να καταλάβει μέρος αυτής (αυτής της χώρας)."
"Κοιτάξτε, η διαταγή που καθορίζεται στην αιωνιότητα, την οποία ο Θεός Ήλιος και ο Θεός της Θύελλας έχουν δημιουργήσει για τη χώρα της Αιγύπτου και τη χώρα της Χαττούσα, (το οποίο είναι) ειρήνη και αδελφότητα χωρίς υποχώρηση της θέσης μεταξύ τους σε οποιαδήποτε εχθρότητα. Κοιτάξτε, ο Reamasesa-mai-Amana, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, έχει καθιερωμένη ειρήνη που αρχίζει από αυτήν την ημέρα."
"Κοιτάξτε, η χώρα της Αιγύπτου και η χώρα της Χαττούσα θα ζήσουν για πάντα εν ειρήνη και αδελφότητα."
"Εάν μία ξένη εχθρική δύναμη πορευθεί ενάντια στη χώρα της Χαττούσα και εάν ο Hattusili, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, μου στείλει αυτό το μήνυμα: "Έλα σε βοήθειά μου ενάντια σε αυτή τη δύναμη ", ο Reamasesa-mai-Amana ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, πρέπει να στείλει τα στρατεύματά του και τα άρματά του για να σκοτώσουν αυτόν τον εχθρό και για να δώσει ικανοποίηση στη χώρα της Χαττούσα."
"Εάν ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, εξοργιστεί εναντιον των πολιτών του αφότου έχουν διαπράξει ένα έγκλημα ενάντια σε αυτόν και εάν, για αυτόν τον λόγο, στείλεις στο Reamasesa το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Αιγύπτου, έπειτα ο Reamasesa-mai-Amana πρέπει να στείλει τα στρατεύματά του και τα άρματά του και αυτοί πρέπει να εξολοθρεύσουν όλους εκείνους με τους οποίους εξοργίστηκε."
"Εάν ένας ξένος πορευθεί εναντίον της χώρας της Αιγύπτου και εάν ο Reamasesa-mai-Amana, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, ο αδερφός σου, στείλει στο Hattusili, τον βασιλιά της χώρας της Χαττούσα, τον αδερφό του το παρακάτω μήνυμα, "Έλα σε βοήθειά μου εναντίον αυτού του εχθρού", τότε ο Hattusili, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, πρέπει να στείλει τα στρατεύματα και τα άρματά του να σκοτώσουν τον εχθρό μου."
"Εάν ο Reamasesa, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, εξοργιστεί ενάντια σε δικούς του πολίτες αφότου έχουν διαπράξει έναν σφάλμα ενάντια σε σ' αυτόν και λόγω αυτού αυτός στείλει (ένα μήνυμα) στον Hattusili, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Χαττούσα, τον αδελφό μου, πρέπει να στείλει τα στρατεύματα και τα άρματά του να εξολοθρεύσουν όλους εκείνους με τους οποίους εξοργίστηκε...."
"Κοιτάξτε, ο γιος του Hattusili, του βασιλιά της χώρας της Χαττούσα, πρέπει να επιβεβαιώσει την κυριαρχία πάνω στη χώρα της Χαττούσα αντί του Hattusili, του πατέρα του, μετά από τα πολυάριθμα χρόνια του Hattusili, του βασιλιά της χώρας της Χαττούσα. Εάν τα παιδιά της χώρας της Χαττούσα εξεγερθούν ενάντια σε αυτόν, τότε ο Reamasesa πρέπει να στείλει τα στρατεύματα και τα άρματα του σε βοήθεια για να του δώσουν την υποστήριξη."
"Εάν ένα σημαντικό πρόσωπο φύγει από τη χώρα της Χαττούσα και εάν πάει στον Reamasesa, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Αιγύπτου, έπειτα ο Reamasesa, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, πρέπει να τον δεσμεύσει και να τον παραδώσει στα χέρια του Hattusili, του μεγάλου βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Χαττούσα."
"Εάν ένα άτομο ή δύο άτομα που είναι άγνωστα φύγουν και εάν πάνε στο Reamasesa, για να το τον υπηρετήσουν, κατόπιν ο Reamasesa πρέπει να τους δεσμεύσει και να τους παραδώσει στα χέρια του Hattusili, βασιλιά της χώρας της Χαττούσα."
"Εάν ένα σημαντικό πρόσωπο φύγει από τη χώρα της Αιγύπτου και δραπετεύσει στη χώρα της Amurru ή μιας πόλης και πάει στο βασιλιά της Amurru, έπειτα ο Benteshina, ο βασιλιάς της χώρας της Amurru, πρέπει να τον δεσμεύσει και να τον πάει στο βασιλιά της χώρας της Χαττούσα και ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, θα τον παραδώσει στο Reamasesa, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Αιγύπτου."
"Εάν ένα άτομο ή δύο άτομα που είναι άγνωστα φύγουν και εάν δραπετεύσουν από τη χώρα της Αιγύπτου και εάν δεν θέλουν να τον υπηρετούν, έπειτα ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, πρέπει να τους παραδώσει στα χέρια του αδελφού του και δεν θα τους επιτρέψει να κατοικήσουν στη χώρα της Χαττούσα."
"Εάν ένας ευγενής φύγει από τη χώρα της Χαττούσα, ή δύο άτομα, και εάν δεν θέλουν να υπηρετούν το βασιλιά της Χαττούσα και εάν δραπετεύσουν από την χώρα του μεγάλου βασιλιά, του βασιλιά της χώρας της Χαττούσα, για να μην τον υπηρετούν, έπειτα ο Reamasesa πρέπει να τους δεσμεύσει και να διατάξει να τους παραδώσουν στο Hattusili, το μεγάλος βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Χαττούσα, του αδελφού του και δεν θα τους επιτρέψει να κατοικήσουν στη χώρα της Αιγύπτου."
"Εάν ένας ευγενής ή δύο φύγουν από τη χώρα της Αιγύπτου και εάν πάει στη χώρα της Χαττούσα, έπειτα ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, πρέπει να τον δεσμεύσει και να διατάξει να τον παραδώσουν στο Reamasesa, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Αιγύπτου, τον αδελφό του."
"Εάν ένα άτομο φύγει από τη χώρα της Χαττούσα, ή δύο άτομα, ή τρία άτομα, και εάν πάνε στο Reamasesa, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιά της χώρας της Αιγύπτου, τον αδελφό του, έπειτα ο Reamasesa, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, πρέπει να τους δεσμεύσει και για να διατάξει να τους παραδώσουν στον Hattusili, τον αδελφό του, δεδομένου ότι είναι αδελφοί. Όσον αφορά το έγκλημά τους, δεν πρέπει να τους καταλογιστεί - η γλώσσα και τα μάτια τους δεν πρόκειται να εξαχθούν - τα αυτιά τους και τα πόδια τους να μην κοπούν - τα σπίτια τους με τις συζύγους τους και τα παιδιά τους να μην καταστραφούν."
"Εάν ένα (άτομο φύγει από τη χώρα του Reamasesa, του μεγάλου βασιλιά, βασιλιά της χώρας της Αιγύπτου), ή δύο άτομα, ή τρία άτομα, και εάν πάνε (στο Hattusili, το μεγάλο βασιλιά), το βασιλιά της χώρας της Χαττούσα, τον αδελφό μου, έπειτα ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, ο αδελφός μου, πρέπει να τους δεσμεύσει και να διατάξει να τους παραδώσουν στο Reamasesa, το μεγάλο βασιλιά, το βασιλιά της χώρα της Αιγύπτου, επειδή ο Reamasesa, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου και ο Hattusili είναι αδελφοί. Όσον αφορά το έγκλημά τους, δεν πρέπει να τους καταλογιστεί - η γλώσσα και τα μάτια τους δεν πρόκειται να εξαχθούν - τα αυτιά τους και τα πόδια τους να μην κοπούν - τα σπίτια τους με τις συζύγους τους και τα παιδιά τους να μην καταστραφούν."
"Εάν ένα άτομο φύγει από τη χώρα της Χαττούσα, ή δύο ανθρώπους, και εάν φύγουν από τη χώρα της Χαττούσα και εάν πάνε στη χώρα της Αιγύπτου και εάν ένας ευγενής φύγει από τη χώρα της Χαττούσα ή μιας πόλης και φύγει από τη χώρα της Χαττούσα για να πάει στη χώρα της Αιγύπτου, έπειτα ο Reamasesa πρέπει να διατάξει να τους παραδώσουν στον αδελφό του. Κοιτάξτε, οι γιοι της χώρας της Χαττούσα και τα παιδιά της χώρας της Αιγύπτου είναι εν ειρήνη."
"Εάν μερικοί άνθρωποι φύγουν από τη χώρα της Αιγύπτου για να πάνε στη χώρα της Χαττούσα, κατόπιν ο Hattusili, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα, πρέπει να διατάξει να παραδωθούν στον αδελφό του. Κοιτάξτε, ο Hattusili ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Χαττούσα και ο Reamasesa, ο μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς της χώρας της Αιγύπτου, ο αδελφός σου, είναι εν ειρήνη."
"Εάν ο Reamasesa και τα παιδιά της χώρας της Αιγύπτου δεν προσέξουν αυτή τη συνθήκη, έπειτα οι Θεοί και οι θεές της χώρας της Αιγύπτου και οι Θεοί και οι θεές της χώρας της Χαττούσαi θα εξολοθρεύσουν τους απογόνους του Reamasesa, του μεγάλου βασιλιά, του βασιλιά της χώρας της Αιγύπτου."
"Εάν ο Reamasesa και τα παιδιά της χώρας της Αιγύπτου προσέξουν αυτήν την συνθήκη, κατόπιν οι Θεοί του όρκου θα τους προστατεύσουν και θα τους [...]"
"Αυτοί που παρατηρούν τις λέξεις που είναι γραμμένες στην ασημένια πλάκα οι μεγάλοι Θεοί της χώρας της Αιγύπτου και των μεγάλων Θεών της χώρας της Χαττούσαi θα τους επιτρέψουν να ζήσουν και να ευημερήσουν στα σπίτια τους, τη χώρα τους και με τους υπαλλήλους τους."
"Αυτοί που δεν παρατηρούν τις λέξεις που είναι σε αυτήν την ασημένια πλάκα, οι μεγάλοι Θεοί της χώρας της Αιγύπτου καθώς επίσης και οι μεγάλοι Θεοί της χώρας της Χαττούσαi θα εξολοθρεύσουν τα σπίτια τους, τη χώρα τους και τους υπαλλήλους τους."
[Edited on 5/1/03 by Nefertari]
Ο νεκρικός ναός του Ramesses II στην ΑΒΥΔΟ.
Ο ναός του Ramesses ΙΙ είναι ένας μικρός ναός που βρίσκεται περίπου 300m βορειοδυτικά του ναού του Osiris. Ο ναός χτίστηκε το 1298 π.Χ. ώστε να εξασφαλίσει την στενή ένωση του πνεύματος του Ramesses με τον Osiris. Χτίστηκε εξ' αρχής πάρα πολύ καλά και περιέχει εργασία ανώτερη των περισσοτέρων μνημείων του Ramesses. Οι χτίστες εκπαιδεύτηκαν πιθανόν κατά τη εποχή του πατέρα του, Seti Ι.
Το μεγαλύτερο μέρος του ναού είναι καταστραμένο εκτός από τους ασβεστολιθικούς τοίχους που ακόμα περιέχουν τις λαμπρά χρωματισμένες εργασίες. Οι αρχαιολόγοι του Napoleon ανέφεραν ότι ο ναός ήταν σχεδόν άθικτος όταν αυτοί τον πρωτοαντίκρυσαν.
http://www.touregypt.net/Crpic20.jpg
Ο Κολοσσός του Ramesses II στη ΜΕΜΦΙΔΑ
http://www.touregypt.net/rameses1.jpg
Ο κολοσσός του Ramesses είναι ένα τεράστιο άγαλμα που χαράχτηκε σε ασβεστόλιθο. Έχει 10m (33. 8 FT) μήκος, παρ' όλο που δεν έχει πόδια και βρίσκεται κοντά στο χωριό Mit Rahina. Ένα μικρό μουσείο έχει χτιστεί για να στεγάσει αυτό το θαυμάσιο κομμάτι. Ο πεσμένος κολοσσός βρέθηκε κοντά στη νότια πύλη του ναού Ptah, τοποθετημένος περίπου 30m μακριά από το τεράστιο ασβεστολιθικό άγαλμα του Ramesses. Μερικά από τα αρχικά χρώματα συντηρούνται ακόμα εν μέρει .
Αυτό το κομμάτι βρέθηκε το 1820 από έναν ιταλό ταξιδιώτη, τον Giovanni Caviglia. Ο Mohammad Αli δώρησε το άγαλμα στο Βρετανικό Μουσείο, αλλά το μέγεθος του αγάλματος απέτρεψε τους Βρετανούς να το μεταφέρουν στην Αγγλία. Βρίσκεται στην αρχαιολογική ζώνη της Μέμφιδας στο μουσείο που χτίστηκε για να το προστατεύσει.
Ο κολοσσός είναι ένα απίστευτο κομμάτι. Ο Ramesses απεικονίζεται σε μπρούμυτα θέση, αλλά το κομμάτι είναι ατελές. Πώς κατασκευάστηκε αυτό το κομμάτι ξαφνιάζει συχνά τους περισσότερους ταξιδιώτες που επισκέπτονται το άγαλμα.
Ένας γλύπτης, ο Stuart M. Edelson έχει δουλέψει με πέτρα για πάνω από 20 χρόνια. Έχει κάνει το ακόλουθο σχόλιο που μας βοηθάει να καταλάβουμε τι ακριβώς έπρεπε να γίνει για να κατασκευαστεί ένα τέτοιο γλυπτό:
"Κάποιος που δεν έχει χαράξει ποτέ την πέτρα, μπορεί να θαυμάζει περισσότερο την εξόρυξη ενός ογκόλιθου βάρους πολλών τόνων και έπειτα να προσπαθήσει να προσεγγίσει τη διαμόρφωσή του σε έργο τέχνης. Μία εργασία που θα πρέπει να ήταν γιγάντια από μόνη της. Φυσικά αυτό με εντυπωσίασε, αλλά ο μόχθος της τραχιάς γλυπτικής μου λέει για την προσπάθεια που θα μπορούσε να έχει επιτευχθεί από οποιαδήποτε ομάδα εργαζομένων σε αρκετά μεγάλο αριθμό, που θα έχει εποπτευθεί και θα έχει οδηγηθεί για την δουλειά αυτή. Η εμμονή σε αυτήν την μεγάλη κλίμακα δεν είναι ασυνήθιστη. Η διάκριση (διαφορά) του κολοσσού του Ramesses έναντι άλλων μνημέιων βρίσκεται αλλού.
Η ουσία αυτού του μεγάλου αγάλματος βρίσκεται στα πολλά τετραγωνικά μέτρα της χαραγμένης επιφάνειας. Αντιμέτωπος με έναν στόχο τέτοιου μεγέθους, ένας κρύος ιδρώτας θα σχηματιζόταν στα φρύδια οποιουδήποτε σύγχρονου γλύπτη. Διερεύνησα ένα δέκα-πόδια-μακρύ κομμάτι του βασιλικού ποδιού. Κατά μήκος του ποδιού δεν υπάρχει καμία ρωγμή που να σε αποσπά από την χάρη και τη δύναμη του νευρώδους, βασιλικού διασκελισμού και ήξερα κάτι από την δυσκολία με την οποία τέτοιες τέλειες επιφάνειες θα μπορούσαν να επιτευχθούν.
Μεταξύ των πολλών προβλημάτων που παρουσιάζονται από αυτήν την πέτρα, είναι ότι μπορεί να σπάσει τελείως απρόβλεπτα προς μεγάλο τρόμο του γλύπτη που θα την διαμόρφωνε. Η πέτρα αυτή μου ήταν γνωστή. Είχα εργαστεί σε ένα μικρό κομμάτι από παρόμοιο αλλά μαλακότερο υλικό ένα χρόνο πριν και η εμπειρία των είκοσι ετών που "πήγε" στο μικρό γλυπτό, μου παρείχε μια διορατικότητα στο αληθινό μεγαλείο του κολοσσού που βρισκόταν ενώπιον μου.
Είχα περάσει αμέτρητες ώρες προσπαθώντας μάταια να εξαλείψω με μηχανή τους αμέτρητους κυματισμούς που είχαν διαμορφωθεί κατά την διαδικασία χάραξης - σε μια πολύ μικρότερη έκταση με μαλακότερη πέτρα. Μόνο μετά από πολύ πειραματισμό με τα διάφορα λειαντικά και με διαφορετικούς ρυθμούς λείανσης (με άμμο) κατάφερα να παραγάγω τις ομαλές επιφάνειες ουσιαστικές στο γενικό αντίκτυπο αυτού του έργου. Ακόμη και στο μικρής κλίμακας γλυπτό μου, η προσπάθεια που χρειάστηκε ήταν τεράστια.
Όταν η σύγχρονη, μηχανοποιημένη μαρμάρινη περικοπή ογκόλιθων, λειαίνει και γυαλίζει πέτρα στο μέγεθος του αγάλαματος του Ramesses, οι μορφές είναι είτε επίπεδες είτε είναι κοινότυπες κολώνες. Γίνεται με εργαλεία τόσο ισχυρά στο μέγεθος σπιτιών και ακόμα και τότε η εργασία είναι προσεκτική, χρονοβόρα και επικίνδυνη. Εδώ, η πραγματοποιημένη αρχαία τελειότητα γινόταν με τις φορητές πέτρες και τα συντριμμένα λειαντικά που εφαρμόζονται στα ραβδιά. Και οι μορφές επεξεργασμένες ήταν οι σύνθετες, λεπτές μορφές της ανθρώπινης ανατομίας.
Πώς αυτοί οι κύριοι τροχιστές επέτυχαν τέλειες επιφάνειες σε αυτήν την κλίμακα με τα απλά εργαλεία που είχαν στην διάθεσή τους, ήταν πέρα από την κατανόησή μου. Η εμπειρία των είκοσι ετών μου δεν μου παρείχε καμία ένδειξη. Αλλά σαφώς αυτό δεν ήταν δουλειά σκλάβων. Αυτό το κομμάτι με μήκος σαράντα ποδιών πέτρας θα μπορούσε μόνο να ζωνανέψει με το ευαίσθητο χέρι και με το προσεκτικό μάτι ενός κύριου γλύπτη και με πολύ αγάπη για την δουλειά αυτή.
Αντίθετα από τόσες πολλές εργασίες σε ηράκλεια κλίμακα, αυτό το άγαλμα του Ramesses δεν επέτρεπε καμία ανακρίβεια στις περιοχές που οι γλύπτες ήξεραν πως δεν θα μπορούσαν να φανούν. Οι κρυμμένες θέσεις ήταν εξίσου λεπτά τελειωμένες. Δεν υπήρξε καμία τεχνική παραχώρηση στα πολλά κοντινά και αξεπέραστα προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπιστούν. Εξετάζοντας την ανώτατη χειροτεχνία που έγινε στις κρυμμένες κοιλότητες του σώματος καθώς επίσης και στις ευδιάκριτες ορατές περιοχές του, μου ήταν σαφές ότι όλα όσα περιλαμβάνονται στην παραγωγή αυτής της εικόνας, είχαν την ακεραιότητα και τη φρόνηση αντάξιας του Θεού που ο μεγάλος βασιλιάς προορίστηκε να αντιπροσωπεύσει."