Έχει το παιδί σας κάποιο ταλέντο; Aνακαλύψτε το...
Υπάρχουν «κρυμμένα ταλέντα» στην οικογένειά σας; Πώς αναγνωρίζετε τις κλίσεις και τις ιδιαίτερες δεξιότητες των παιδιών; Το θέμα αυτό αναπτύχθηκε στην ημερίδα που διοργάνωσαν τα Εκπαιδευτήρια Νέα Γενιά Ζηρίδη με χορηγό επικοινωνίας Το παιδί μου κι εγώ με τίτλο 'Η διαφορετικότητα στο σχολείο'.
Παρατηρούσα με ιδιαίτερη προσοχή τον 4χρονο γιο μου, που προσπαθούσε να σχεδιάσει ένα καράβι πάνω στο λευκό χαρτί. Χρησιμοποίησε όλα τα χρώματα και τη φαντασία του... «Μαμά, κοίτα», φώναξε ενθουσιασμένος, όταν έβαλε και την τελευταία πινελιά στο δημιούργημά του. «Έφτιαξα ένα καράβι». «Μπράβο αγάπη μου, είναι καταπληκτικό», τον ενθάρρυνα, παρόλο που δεν μπορούσα να διακρίνω τίποτε άλλο παρά μια χρωματιστή μουντζούρα! Μάλλον ο μονάκριβός μου δεν έχει κανένα ταλέντο στη ζωγραφική. Και αναρωτιέμαι. Πώς θα καταλάβω τις κλίσεις του;
«Κατ? αρχάς, ένας περιοριστικός παράγοντας σε αυτό είναι ότι όλοι μας ως γονείς δε διαθέτουμε πολύ χρόνο για τα παιδιά μας», επισημαίνει ο παιδοψυχίατρος Αντώνης Σταθόπουλος. «Είναι οι επαγγελματικές υποχρεώσεις τέτοιες που πολλές φορές ασχολούμαστε με τα παιδιά μας είτε στο τέλος της ημέρας είτε το Σαββατοκύριακο. Ένας γονιός θα πρέπει να δίνει πολλά ερεθίσματα στο παιδί του και αυτά τα ερεθίσματα να μην είναι μόνο σε ένα συγκεκριμένο τομέα, αλλά να διευρύνει όσο το δυνατόν περισσότερο τους τομείς που θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν το παιδί.»
Δεν είναι και τόσο δύσκολο?
Υπάρχουν τελικά απλοί τρόποι για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να ανακαλύψουν τα ταλέντα τους. Αρκεί να στεκόμαστε στο πλευρό τους και να σεβόμαστε τις προτιμήσεις τους. Και το σπουδαιότερο: να ξοδεύουμε δημιουργικά το χρόνο μας μαζί τους, να τους δίνουμε τις ευκαιρίες.
«Υπάρχουν ερεθίσματα. Μια εκδρομή, για παράδειγμα. Η επαφή με το φυσικό περιβάλλον και η επαφή με σωματικές δραστηριότητες μπορεί να δείξει κατά πόσο ένα παιδί ενδιαφέρεται πραγματικά να ασχοληθεί με το σώμα του κι αν έχει τέτοιες δεξιότητες. Ακόμη κι αν οι γονείς ζωγραφίσουν με το παιδί τους, το πάνε σε μια έκθεση, του διαβάσουν μια ιστορία ή δουν μαζί μια ταινία, θα μπορέσουν να καταλάβουν τα ενδιαφέροντά του. Όλα αυτά όμως δεν έχουν νόημα αν ο γονιός δεν τα κουβεντιάσει με το παιδί του. Τι του άρεσε και γιατί του άρεσε. Να ενισχύσει το παιδί σε κάποιες δραστηριότητες που βλέπει ότι του κεντρίζουν την προσοχή.
Για παράδειγμα, ένας γονέας που βλέπει ότι στο παιδί του αρέσουν πολύ οι ιστορίες είναι λάθος αυτό να το κάνει με τη βοήθεια της τηλεόρασης. Είναι λάθος να βάζει το παιδί μπροστά σε μια τηλεόραση και να βάζει DVD από το πρωί μέχρι το βράδυ αν δεν κάτσει να συζητήσει μαζί του και να το ρωτήσει τι κατάλαβε απ? αυτή την ιστορία που παρακολούθησε. Μπορεί ακόμη να εμπλουτίσει αυτή την ιστορία με τις φαντασιώσεις που χτίζει το παιδί πάνω σε αυτήν, να ζωγραφίσει μαζί του ένα κομμάτι της ιστορίας που πιθανόν το ενδιέφερε, να διαβάσει ο ίδιος κάποια βιβλία στο παιδί. Η σχέση είναι αυτή που θα στηρίξει μια κλίση ή θα την αποτρέψει από το να εκφραστεί.»
«Μπράβο, τα κατάφερες!»
Ακόμη κι αν τα παιδιά δείξουν τις κλίσεις τους έχουν ανάγκη από την επιβράβευση. «Μπράβο, Νικόλα! Πολύ ωραία, Μαιρούλα!» Η αναγνώριση και τα ζεστά, ενθαρρυντικά λόγια των γονιών, η αίσθηση ότι αυτό που έχουν κάνει είναι πραγματικά σημαντικό και πολύτιμο στα μάτια του μπαμπά και της μαμάς είναι κινητήριος δύναμη για να συνεχίσουν την προσπάθειά τους.
«Τα παιδιά έχουν διάφορες ικανότητες, νοητικές, συναισθηματικές, καλλιτεχνικές», λέει ο παιδοψυχίατρος Αντώνης Σταθόπουλος. «Όλα αυτά αναπτύσσονται στο πλαίσιο της οικογένειας και συμβάλλουν στη σχέση των παιδιών και με τα δύο σημαντικότερα μέλη της οικογένειας, που είναι ο πατέρας και η μητέρα. Η επιτυχία ή η ικανότητα για το ίδιο το παιδί δεν έχει σημασία αν δεν επενδυθεί θετικά ή αρνητικά στη σχέση του με το γονιό. Ένα παιδί, δηλαδή, μπορεί να είναι πολύ ικανό σε μια σωματική δραστηριότητα, όμως αν αυτό δεν τονιστεί από το γονέα ως κάτι καλό είναι πολύ πιθανό να την εγκαταλείψει προκειμένου να ασχοληθεί με κάτι άλλο στο οποίο θα λάβει την ενίσχυση του γονέα. Οι γονείς μπορούν να επηρεάσουν από πολύ νωρίς και αρκετά βαθιά την κατεύθυνση που θα πάρουν οι δραστηριότητες των παιδιών τους.»
Οι δικές μας φιλοδοξίες και οι δικές τους επιθυμίες
Δεν είναι απαραίτητο η 5χρονη Αλεξάνδρα, που της αρέσει ο χορός και η μουσική, δε θα βαρεθεί και δε θα θελήσει να αλλάξει προσανατολισμό. Όλα μέσα στο πρόγραμμα είναι. Αρκεί ο μπαμπάς και η μαμά της να την κατευθύνουν στο δρόμο που επιτάσσει η δική της επιθυμία κι όχι το δικό τους ανεκπλήρωτο ή εκπληρωμένο όνειρο.
«Το παιδί μπορεί στη συνέχεια να βαρεθεί και να αλλάξει, όμως ως γονείς οφείλουμε να του επιτρέπουμε να δοκιμάσει αυτά που του αρέσουν χωρίς εμείς να στεκόμαστε εμπόδιο ή να προσπαθούμε να το κατευθύνουμε προς κάτι που μόνο σε εμάς αρέσει. Είναι λάθος να βάλουμε ένα παιδί σε μια πισίνα όταν θέλει να κλωτσάει μια μπάλα», επισημαίνει ο κύριος Σταθόπουλος.
Κι αν ο μπαμπάς του Θανασάκη δεν κατάφερε να γίνει ο μεγάλος και τρανός ποδοσφαιριστής που πάντα ήθελε, αυτό δε σημαίνει ότι ο μικρός είναι υποχρεωμένος να ικανοποιήσει τη φιλοδοξία του μπαμπά του. Το ταλέντο του και η αγάπη του για τη μουσική υπερισχύουν κι εδώ οι γονείς έχουν χρέος να κάνουν τη σωστή κίνηση. Να ενισχύσουν με όλους τους τρόπους το ταλέντο του.
«Πολλές φορές δημιουργούνται συγκρούσεις. Οι γονείς, για παράδειγμα, μπορεί να έχουν φιλοδοξίες καλλιτεχνικές και το παιδί να έχει επιστημονικές ή το αντίστροφο? Οι σημαντικότερες ηλικίες κατά τις οποίες δημιουργούνται αυτές οι συγκρούσεις είναι η πρώτη παιδική ηλικία, μέχρι το παιδί να πάει στην Α? τάξη του δημοτικού, γιατί εκεί είναι κυρίως που καθρεφτίζεται στη σχέση του με το γονιό, και στην εφηβεία, γιατί τότε αποκτά μια κάποια αυτονομία, δοκιμάζει την ανεξαρτησία και τις ικανότητές του προκειμένου να τις καλλιεργήσει ανεξάρτητα από την οικογένεια.
Επίσης, είναι μια πολύ σημαντική περίοδος επειδή επιλέγει την κατεύθυνση που θα πάρει αργότερα στη ζωή του. Οι φιλοδοξίες των γονέων δεν έχουν πάντα σχέση μόνο με τη δική τους ιστορία ή τις δικές τους επιλογές. Επηρεάζονται πάρα πολύ και από τα ερεθίσματα που παίρνουν από το περιβάλλον τους -είτε αυτό είναι ευρύτερα οικογενειακό είτε κοινωνικό- για το τι είναι επιτυχημένος και τι είναι οικονομικά προσοδοφόρο ως επαγγελματική επιλογή. Όμως εδώ υπάρχουν δύο κίνδυνοι. Ο ένας είναι ότι αυτά που ισχύουν σήμερα μετά από είκοσι χρόνια μπορεί να είναι τελείως διαφορετικά. Για παράδειγμα, μια ολόκληρη γενιά στην Ελλάδα έχει μεγαλώσει με το κίνητρο του πανεπιστημίου και σήμερα τα πτυχία του πανεπιστημίου σε πολλές σχολές είναι χωρίς αντίκρισμα.
Το δεύτερο είναι ότι πολλά παιδιά γίνονται δυστυχισμένα. Έτσι, ως ενήλικοι δεν αποδίδουν τόσο καλά στη δουλειά τους, μεταφέρουν τα προβλήματά τους στις προσωπικές τους σχέσεις ακριβώς γιατί αυτό που επέλεξαν, εντός εισαγωγικών, δεν ήταν αυτό που πραγματικά επιθυμούσαν ή είχαν ταλέντο να κάνουν.»
Τα παιδιά έχουν ταλέντο
Πάντως ο γιος μου φανέρωσε το πρώτο του ταλέντο. Ξεκίνησε μαθήματα κολύμβησης και περιμένει πώς και πώς να έρθει η σειρά του για τη βουτιά στην πισίνα. Και τα καταφέρνει μια χαρά!
Τι κι αν προσπαθούσα να τον πείσω ότι είναι ένας ταλαντούχος λιλιπούτειος ζωγράφος. Η Μαρία, η φίλη του από τον παιδικό σταθμό, αναφώνησε όταν εκείνος με καμάρι της έδειξε το τρενάκι που ζωγράφισε: «Μα αυτό Γιωργάκη δεν είναι τρένο. Μια μουντζούρα είναι!» Ο Γιωργάκης μετά από αυτό το «βαρύ χτύπημα» από τα χείλια της μικρής του φίλης δεν πτοήθηκε. Κάθε άλλο. Συνεχίζει ακάθεκτος να ζωγραφίζει τις αγαπημένες μου μουντζούρες κι εγώ να στολίζω με αυτές την πόρτα του ψυγείου!
Της Δέσποινας Μανδελενάκη με τη συνεργασία του Αντώνη Σταθόπουλου, παιδοψυχιάτρου
