Προσοχη!

Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, φαγητό και καρδιακή προσβολή

http://www.medlook.net/laiki5/xmas-heart-attack.asp

Κατά το μήνα Δεκέμβριο και Ιανουάριο, οι καρδιακές προσβολές είναι συχνότερες. Ταυτόχρονα είναι σοβαρότερης μορφής και προκαλούν σημαντικά περισσότερους θανάτους από καρδιακές προσβολές που συμβαίνουν σε άλλους μήνες του χρόνου.

Μάλιστα φαίνεται ότι κατά το μήνα Δεκέμβριο, το ποσοστό θανάτων μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου είναι το ψηλότερο από όλους τους άλλους μήνες του χρόνου.

Τα σημαντικά αυτά συμπεράσματα προέκυψαν από αριθμό μεγάλων και καλά σχεδιασμένων ερευνών που έγιναν κατά τα τελευταία χρόνια.

Η έρευνα που έγινε στα πλαίσια του Cooperative Cardiovascular Project στις Ηνωμένες Πολιτείες, συνέλεξε και ανέλυσε στοιχεία από 120.000 ασθενείς που είχαν εισαχθεί στο νοσοκομείο λόγω καρδιακής προσβολής από τον Ιανουάριο του 1994 έως το Φεβρουάριο του 1996. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι θάνατοι κατά τις πρώτες 30 μέρες μετά από το έμφραγμα, ήταν σημαντικά περισσότεροι κατά το μήνα Δεκέμβριο.

Το γεγονός αυτό ήταν ανεξάρτητο από την ποιότητα της φροντίδας που είχαν λάβει οι ασθενείς. Δηλαδή οι ασθενείς στο σύνολο τους, λάμβαναν την ίδια ποιότητα φροντίδας σε οποιοδήποτε μήνα του χρόνου παρουσίαζαν το έμφραγμα τους.

Σε μια άλλη έρευνα, γιατροί από το πανεπιστήμιο της Νοτίου Καλιφόρνιας, εξέτασαν για 12 χρόνια τη συχνότητα θανάτων λόγω ισχαιμικής καρδιακής νόσου και εμφράγματος στις διάφορες εποχές του χρόνου. Κατά το Δεκέμβριο και Ιανουάριο διαπίστωσαν ότι υπήρχαν 30% περισσότεροι θάνατοι λόγω καρδιακής προσβολής.

Η περαιτέρω ανάλυση των εν λόγω αποτελεσμάτων άφησε έκπληκτους τους ερευνητές διότι βρήκαν ότι το μεγαλύτερο κύμα θανάτων σημειωνόταν από τις αρχές Δεκεμβρίου, ψήλωνε κατά τα Χριστούγεννα και έφθανε στο απόκόρυφο του την Πρωτοχρονιά. Στη συνέχεια μειωνόταν ανεξάρτητα από το γεγονός ότι οι θερμοκρασίες παρέμεναν εξίσου ψηλές.

Αυτό επέτρεψε στους γιατρούς να συμπεράνουν ότι υπάρχουν άλλοι παράγοντες εκτός από το κρύο που επηρεάζουν την αυξημένη συχνότητα εμφράγματος και θανάτων που προκύπτουν κατά τις γιορταστικές περιόδους των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Υπέθεσαν ότι το αυξημένο στρες των γιορτών όπως επίσης και η υπερκατανάλωση φαγητών πλούσιων σε λιπίδια, ζάχαρο, πρωτεΐνες και θερμίδες, συμβάλλουν το καθένα από μόνο του ή και σε συνδυασμό, στην πρόκληση περισσότερων καρδιακών προσβολών και θανάτων.

Μια τρίτη μεγάλη ερευνητική εργασία που έγινε στο σύνολο των Ηνωμένων Πολιτειών και σε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών, επιβεβαίωσε τα προηγούμενα ευρήματα. Παράλληλα, η τρίτη αυτή έρευνα έδειξε ότι υπάρχουν δύο κορυφές στο κύμα θανάτων λόγω καρδιακής προσβολής κατά τις γιορτές. Το πρώτο σημειώνεται τα Χριστούγεννα και το δεύτερο την Πρωτοχρονιά. Δυστυχώς βρέθηκε επίσης ότι κατά τα τελευταία χρόνια το εν λόγω φαινόμενο επιδεινώνεται.

Το πρόβλημα είναι τόσο ανησυχητικό που ορισμένοι ερευνητές το αποκάλεσαν φαινόμενο «στεφανιαίας νόσου των Χριστουγέννων και της καρδιακής προσβολής της Πρωτοχρονιάς» (The "Merry Christmas Coronary" and "Happy New Year Heart Attack" Phenomenon). Έχουν εμπλακεί οι ακόλουθοι πιθανοί μηχανισμοί για την πρόκληση του φαινόμενου:

1. Καθυστέρηση από τους ασθενείς στην αναζήτηση ιατρικής περίθαλψης κατά τη γιορταστική περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς

2. Μειωμένη ποιότητα φροντίδας των ασθενών με έμφραγμα μυοκαρδίου κατά τη γιορταστική περίοδο (μειωμένο εξειδικευμένο προσωπικό)

3. Αύξηση του συναισθηματικού στρες

4. Υπερφαγία, αυξημένη κατανάλωση εκλεκτών φαγητών με περισσότερο αλάτι, λίπη, θερμίδες, αλκοόλ

5. Αύξηση αναπνευστικών προβλημάτων που επιδεινώνουν την κατάσταση της καρδίας εξαιτίας αναπνευστικών μολύνσεων, γρίπης, σωματιδίων που παράγονται και απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα από τα τζάκια

6. Κρύος καιρός που προκαλεί αυξημένη αγγειακή αντίσταση, σπασμό στα στεφανιαία αγγεία προβλήματα αιμόστασης με σχηματισμό θρόμβων και αύξηση αναγκών σε οξυγόνο που επιβαρύνουν την καρδία

7. Λιγότερη ηλιοφάνεια που σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης

Οι λόγοι και μηχανισμοί για τους οποίους υπάρχει αύξηση της καρδιακής προσβολής και των θανάτων λόγω της στεφανιαίας νόσου κατά το Δεκέμβριο, τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, δεν έχουν ακόμη γίνει πλήρως κατανοητοί.

Η ποιότητα της φροντίδας που θεωρητικά θα μπορούσε να λεχθεί ότι πιθανόν να είναι χαμηλότερη κατά το Δεκέμβριο και τις γιορτές, έχει απορριφθεί ως λόγος για το φαινόμενο. Το ίδιο ισχύει και για το κρύο.

Μια άλλη αιτία που θεωρείται πιθανή είναι η κατάθλιψη που παρατηρείται κατά τις γιορτές σε πολλούς. Η αύξηση του καταθλιπτικού συνδρόμου, μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση των εμφραγμάτων και στους αυξημένους θανάτους που παρατηρούνται στη γιορταστική περίοδο.

Ένας άλλος σοβαρός λόγος που ίσως συμβάλλει ουσιαστικά στο εν λόγω φαινόμενο, είναι το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι που παρουσιάζουν συμπτώματα ισχαιμικής στεφανιαίας νόσου της καρδίας ή εμφράγματος κατά τη γιορταστική περίοδο, αμελούν να ζητήσουν άμεσα βοήθεια για το πρόβλημα τους. Επειδή θα ήθελαν πολύ στις γιορτινές ημέρες να μην έχουν προβλήματα, θεωρούν ότι τα συμπτώματα τους πιθανόν να οφείλονται στο στρες ή στην υπερφαγία. Πηγαίνουν στο νοσοκομείο ή στο γιατρό τους μόνο όταν η κατάσταση φτάνει στο απροχώρητο.

Φθάνουν έτσι στο νοσοκομείο πολύ πιο αργά από ότι ανάλογοι ασθενείς με έμφραγμα σε άλλους μήνες του χρόνου. Πιο αργά στο νοσοκομείο για καρδιακή προσβολή, σημαίνει χειρότερα αποτελέσματα και περισσότερους θανάτους.

Για πρόληψη των δυσάρεστων αυτών καταστάσεων, είναι καλό να έχουμε υπόψη μας τις ακόλουθες συμβουλές:

1. Θα συγκρατήσουμε το δίδαγμα ότι κατά τις γιορτές εάν αισθανθεί κάποιος συμπτώματα που είναι συμβατά με καρδιακή προσβολή, επιβάλλεται άμεσα η προσέλευση στο νοσοκομείο

2. Οι ασθενείς με ιστορικό ισχαιμικής νόσου της καρδίας, στεφανιαία προβλήματα ή προηγούμενου εμφράγματος, πρέπει να είναι ακόμη πιο προσεκτικοί

3. Αποφεύγετε την υπερφαγία και την κατανάλωση εδεσμάτων πλούσιων σε λιπαρά, αλάτι, ζάχαρα και θερμίδες

4. Ελέγξτε το στρες σας, μη θυμώνετε

5. Ζητείστε βοήθεια από το γιατρό σας εάν παρουσιάζετε συμπτώματα κατάθλιψης

6. Να κοιμάστε αρκετά κατά τη γιορταστική περίοδο

7. Αποφεύγετε κάθε μορφή καπνίσματος, μην χρησιμοποιείτε απαγορευμένες ουσίες, ναρκωτικά και μην κάνετε κατάχρηση αλκοολούχων ποτών

8. Αποφεύγετε υπερβολικές σωματικές προσπάθειες ή ασκήσεις ιδιαιτέρα εάν δεν είσαστε επαρκώς εξασκημένοι

9. Εάν πάσχετε από διαβήτη, ψηλή πίεση, κάπνισμα, ψηλά τριγλυκερίδια και χοληστερόλη, προσπαθήστε με τη βοήθεια του γιατρού σας, με φάρμακα (ασπιρίνη, βήτα αναστολείς ή άλλα), με αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής σας να ελέγχετε την πάθηση σας

10. Αποφεύγετε να εκτίθεστε σε ιδιαίτερα ψηλές θερμοκρασίες

11. Αποφεύγετε να εισπνέετε καπνό που προέρχεται από τζάκια που καίνε ξύλα

12. Αποφεύγετε να κάνετε δραστηριότητες έξω στον ανοικτό αέρα σε πόλεις και μέρες που ο δείκτης μολύνσεως του περιβαλλοντικού αέρα είναι ψηλός και εκδίδονται οι σχετικές προειδοποιήσεις από τις αρμόδιες αρχές

Είναι σημαντικό, οι γιατροί να είναι ενήμεροι για το πρόβλημα. Επίσης πολύ σημαντικό είναι τα νοσοκομεία να γνωρίζουν καλά το φαινόμενο αυτό και να προετοιμάζονται στον καλύτερο δυνατό βαθμό για να δίνουν την κατάλληλη, έγκαιρη περίθαλψη σε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών με πιθανώς χειρότερη κατάσταση κατά την άφιξη τους στο τμήμα επειγόντων περιστατικών.

Συνοπτικά θα συγκρατήσουμε ότι έχουν επιβεβαιωθεί οι πρώτες έρευνες που έδειχναν ότι κατά τη γιορταστική περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, αυξάνεται όχι μόνο η συχνότητα της καρδιακής προσβολής αλλά και των θανάτων λόγω της νόσου.

Τόσο οι γιατροί, τα νοσοκομεία όσο και το πλατύ κοινό, πρέπει να είναι ενήμεροι για το πρόβλημα με στόχο τη μείωση του φαινομένου και τη διάσωση όσο το δυνατό περισσότερων ζωών.

Βιβλιογραφία:

1. When throughout the year is coronary death most likely to occur? A 12-year population-based analysis of
more than 220 000 cases. Circulation 1999; 100: 1630?1634.
2. Evidence-Based Therapies and Mortality in Patients Hospitalized in December with Acute Myocardial Infarction. Annals of Internal Medicine 2005; 143: 481-485.
3. The "Merry Christmas Coronary" and "Happy New Year Heart Attack" Phenomenon, Circulation 2004; 110: 3744-3745.
4. Cardiac mortality is higher around Christmas and New Year's than at any other time: the holidays as a risk factor for death. Circulation 2004; 110: 3781?3788.
5. Daily, seasonal, and event-related variations in the incidence of myocardial infarction. In: Braunwald E, ed. Heart Disease Updates. Vol 2. Philadelphia, Pa: WB Saunders Co; 2000: 1?9.