Ο Σάκης, ο Επίκτητος και οι Πανελλήνιες.
«Ζητώ συγγνώμη, ήθελα να νικήσουμε.
Είμαι πολύ λυπημένος που δεν μπόρεσα
να ανταπεξέλθω στις προσδοκίες όλων».
Σάκης
Ο Σάκης είναι πολύ όμορφος, πάντα νέος, γεμάτος ζωντάνια και χαμογελαστός. Πήγε στη Eurovision για το πρώτο βραβείο και τα έδωσε όλα. Προετοιμάστηκε καλά, πάλεψε με όλες του τις δυνάμεις και έδωσε τον καλύτερο εαυτό του. «Αυτό ήθελα και αυτό προσπάθησα με την καρδιά, την ψυχή μου και όλες μου τις δυνάμεις» Σάκης. Επιδίωξε και πόθησε τόσο πολύ την πρώτη θέση ώστε έφθασε στους τελικούς με ένα δικαιολογημένο άγχος να στολίζει σεμνά την ελευθερία της κίνησής του, τη δύναμη της φωνής του και το πασίχαρο χαμόγελό του. Η εναγώνια προσπάθεια δεν έφερε το ποθούμενο αποτέλεσμα. Πολλοί αστάθμητοι παράγοντες συνέβαλλαν στην αποτυχία. «Άλλοι κερδίζουν και άλλοι χάνουν. Έδωσα τα πάντα». Σάκης
Είναι σαφές ότι η επίμονη προσπάθεια δεν αρκεί για να οδηγήσει στην επιτυχία. Οι αρχαίοι Στωικοί φιλόσοφοι γνώριζαν καλά αυτή την αλήθεια «Αξιοποίησε με τον καλύτερο τρόπο τις δυνατότητές σου και δέξου τα υπόλοιπα έτσι όπως έρχονται» Επίκτητος.
Το τελικό αποτέλεσμα δεν είναι στα χέρια μας. Μπορούμε να προσπαθήσουμε αλλά δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τα αποτελέσματα των προσπαθειών μας. «Να μη ζητάς να γίνονται τα πράγματα που δεν είναι στα χέρια σου και δεν εξαρτώνται από εσένα όπως τα θέλεις εσύ, αλλά να τα δέχεσαι όπως έρχονται και τότε θα είσαι ευτυχισμένος» Επίκτητος. Ούτε μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τις θετικές ή αρνητικές συνέπειες που θα έχει μια πιθανή επιτυχία στην μετέπειτα ζωή μας.
Γι αυτό και δεν πρέπει να αξιολογούμε τον εαυτό μας με βάση τις επιτυχίες και τις αποτυχίες αλλά σύμφωνα με την προσπάθεια που καταβάλλουμε. Και αν θα θέλαμε να εμβαθύνουμε ακόμη περισσότερο το συλλογισμό μας θα λέγαμε ότι δεν πρέπει να αξιολογούμε τον εαυτό μας με βάση τις επιτυχίες και τις αποτυχίες αλλά με βάση την προαίρεσή μας. Το πιο σημαντικό είναι η προαίρεση, η διάθεση, η όρεξη και το μεράκι για την επιτυχία του στόχου. Όχι διότι η επιτυχία είναι σημαντική από μόνη της αλλά επειδή λειτουργεί ως κίνητρο το οποίο κινητοποιεί την ύπαρξή μας και την βγάζει από την αδράνεια. Αυτό που μετράει δεν είναι η επιτυχία αλλά η δράση. Η εγρήγορση και η αγωνιστική προσπάθεια είναι σημαντικές αξίες από μόνες τους.
Η Οδύσσεια δεν αποκτά το νόημά της από την επιτυχή επιστροφή στην Ιθάκη αλλά από τον πλουτισμό και τη νοηματοδότηση της ύπαρξης που συνοδεύει το ταξίδι. Η περιπέτεια είναι το νόημα. Όπως και στην τέχνη η έμπνευση και η εμπειρία της δημιουργίας έχουν μεγαλύτερη σημασία από το ίδιο το έργο τέχνης. Το ίδιο το τελικό δημιούργημα σηματοδοτεί το τέλος της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η επιστροφή στην Ιθάκη οδηγεί στο τέλος της νοηματογόνου εμπειρίας του ταξιδιού. Η βράβευση στη Eurovision σημαίνει το τέλος της διαγωνιστικής περιπέτειας.
Αυτές τις μέρες τα παιδιά μας δίνουν πανελλήνιες εξετάσεις για μια θέση στις ανώτερες και ανώτατες σχολές. Ο Σάκης είναι ένα καλό παράδειγμα χαρισματικού και ικανού αγωνιστή που αποτυγχάνει. Η αποτυχία δεν μειώνει καθόλου τα χαρίσματα και τις ικανότητες του διαγωνιζόμενου. Αγκαλιάζουμε στοργικά, άνευ όρων τα παιδιά μας και χαιρόμαστε για την προσπάθεια που καταβάλλουν χωρίς να απαιτούμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Διότι γνωρίζουμε ότι ακόμη και οι καλύτεροι αποτυγχάνουν. Ένα μόνο καλό αναγνωρίζουμε στις πανελλήνιες: Δίνουν στα παιδιά μας την ευκαιρία να αγωνιστούν. Οι υποψήφιοι καλούνται να ξεπεράσουν τον εαυτό τους. Καλούνται να μείνουν πάνω από το βιβλίο αντί να βρίσκονται κοντά στους φίλους τους. Καλούνται να αποστηθίζουν ένα σωρό ανόητες πληροφορίες αντί να χαίρονται τη ζωή. Καλούνται να υπακούν σε συμβουλές και παραγγέλματα των καθηγητών και των φροντιστών αντί να βιώνουν στην πληρότητα την ελευθερία που συνοδεύει την άνθιση της ηλικίας.
Αυτός ο αγώνας υπέρβασης του εαυτού είναι το φωτεινό σημείο μέσα στο πνιγηρό τοπίο των εξετάσεων. Η υπομονετική προετοιμασία για τις πανελλήνιες αυξάνει την δυνατότητα για αυτοέλεγχο, αυτογνωσία και αγωνιστική διεκδίκηση. Χαιρόμαστε για την μικρή ή μεγάλη προσπάθεια των παιδιών. Τα επιβραβεύουμε για αυτό που είναι και όχι για αυτό που κατορθώνουν. Τα βοηθούμε να καταλάβουν ότι ο ίδιος τους ο εαυτός μετράει πάνω από τις προσπάθειες που μπορούν να καταβάλλουν. Το τελικό αποτέλεσμα ίσως έχει ωφελιμιστική λειτουργικότητα αλλά δεν μπορεί να προσδιορίσει την αξία ενός ανθρώπου.
Η έβδομη θέση του Σάκη είναι η πρώτη θέση στην καρδιά μας. Διότι δεν βαθμολογήσαμε με βάση την ψηφοφορία των πολλών αλλά σύμφωνα με τον μέτρο της αγάπης. Ο Σάκης αναλαμβάνοντας την ευθύνη και βιώνοντας την ενοχή δείχνει τα χέρια του στους δημοσιογράφους και λέει «πιείτε όσο αίμα θέλετε, έχω άφθονο». Εμείς του απαντούμε με την αποδοχή, τη στήριξη και την αγάπη. Δεν θέλουμε το πρώτο βραβείο ... θέλουμε το Σάκη. Όπως είπε μια φίλη μετά τα αποτελέσματα «Δεν με ενδιαφέρει για την Ελλάδα εμένα με νοιάζει που στενοχωρήθηκε ο Σάκης». Και αν αγαπάμε τον καλλιτέχνη που εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Eurovision πόσο μάλλον αγαπάμε τα παιδιά μας που είναι η ίδια μας η ζωή.
του Νικήτα Καυκιού
Ψυχολόγου
