Quote:
Originally posted by weird
Πετράν η συζήτηση αυτή με ώθησε, λόγω του έντονου ενδιαφέροντος που της βρίσκω στο να σου παραθέσω κάποια αποσπάσματα ενός βιβλίου που διάβασα πρόσφατα. Με προβλημάτισε βαθύτατα σε σχέση με το θέμα της κοινωνικής βιολογίας και της εξελικτικής ψυχολογίας.
“ Κοινωνικός δαρβινισμός.
Ο Δαρβίνος φαίνεται να ανήκε ακόμη σ εκείνο το είδος φυσιοδιφών που ενδιαφέρονται μόνο για την «καθαρή γνώση» αντικειμενικών νομοτελειών. Θα πρέπει να υποθέσουμε πως είχε ασφαλώς συνειδητοποιήσει την βαρύτητα που είχαν οι ιδέες του. Αδίκως προσπάθησε να δώσει στο μοιραίο όρο « αγώνας για την ύπαρξη» , που υιοθετήθηκε υπό μορφή σλόγκαν από τον Spencer, μια νέα σημασία, αναδεικνύοντας την δημιουργία των πνευματικών και ηθικών ιδιοτήτων του ανθρώπου, που μεταδίδονται με την πολιτισμική παράδοση, ως νομοτελειακή συνέπεια του αγώνα αυτού και εξαίροντας τη σεξουαλική επιλογή ως την κατ΄ουσία κινητήρια δύναμη του εξανθρωπισμού. Αλλά οι απόστολοί του είχαν ανοίξει ήδη γι’ αλλού πανιά. Ο Δαρβίνος δεν είχε υπολογίσει πόσο μεγάλος είχε καταστεί ήδη στα τέλη του 19ου αιώνα ο πειρασμός για τους φυσιοδίφες να ανταποκριθούν στις προσδοκίες ορισμένων στρωμάτων του πληθυσμού που ασκούσαν επιρροή.
Πολλοί από τους εξελικτικούς βιολόγους εκείνης της εποχής υπέστησαν τόσο έντονη πίεση που σχεδόν εξαναγκάστηκαν να προβούν σε « νατουραλιστική πλάνη». Συνειδητά ή ασυνείδητα πρόσφεραν στις κοινωνικοπολιτικές ιδεολογίες και τις ουτοπικές φαντασιώσεις μια δήθεν επιστημονικά τεκμηριωμένη δικαίωση για τη μεταβολή των κοινωνικών συνθηκών. ΕΤΣΙ ΜΕΤΑΦΕΡΘΗΚΑΝ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΗΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΣΤΟ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ. Εκείνο που στο έργο του Δαρβίνου δεν ήταν παρά η περιγραφή ενός φυσικού προτσές ΑΝΑΚΗΡΥΧΘΗΚΕ ΣΕ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΑΡΧΗ για ηθικές αξιολογήσεις και για τις απορρέουσες αρχές συμπεριφοράς. « Κανονιστικό βιολογισμό» αποκάλεσε ο αμερικανός ψυχολόγος D.T. Campbell αυτή την απαράδεκτη μεταφορά επιστημονικών ευρημάτων σε κοινωνικά φαινόμενα. Ο κοινωνικός δαρβισνισμός που προέκυψε από τη δαρβινική θεωρία επιλογής δεν ήταν παρά μόνο το πρώτο αποτέλεσμα που είχε όμως ταυτόχρονα και τις πιο σοβαρές συνέπειες, του τρόπου σκέψης των φυσιοδιφών που καθοριζόταν από μη συνειδητά αισθήματα και κίνητρα. Ο πειρασμός να μεταφέρουν την αρχή της φυσικής επιλογής ως κανονιστική αρχή, στις υφιστάμενες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, ήταν τότε γι αυτούς πολύ μεγάλος.
[…]
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο…. Οι φυσιοδίφες πήραν θέση στα κουπιά κι άρχισαν να κωπηλατούν, ο καθένας τους όσο καλύτερα μπορούσε, ώσπου, κατά τα μέσα της δεκαετίας του πενήντα, βρέθηκε κατά τύχη εκείνη ακριβώς η ερμηνεία που με τόση λαχτάρα πρόσμεναν οι σύγχρονοί τους : ο άνθρωπος αισθάνεται, σκέπτεται και ενεργεί τώρα ( και μέχρι τώρα) με κάποιο συγκεκριμένο τρόπο, επειδή αυτόν τον τρόπο υπαγορεύει « το σύνολο των ενστίκτων του», το οποίο του δόθηκε βιογενετικά. Χειροκρότημα, θαυμασμός, και ( κάποια στιγμή αργότερα για το συνολικό έργο) βραβείο Νόμπελ! Το αποκαλούμενο «κακό» βρήκε έτσι την ερμηνεία του, από πού έρχεται, όμως, αναρωτιόνταν τότε άλλοι τόσοι άνθρωποι το αποκαλούμενο «καλό»….?
Τη δεκαετία του πενήντα , ερευνητές ηθολόγοι περί του Κόνραντ Λόρενς και Niko Tinbergen ανέπτυξαν τη θεωρία της συμπεριφοράς της « αντίστοιχης προς την ηθική» σε ζώα που ζουν σε κοινωνικές ομάδες. Πρόκειται για το σύνολο των ενστικτωδών μορφών συμπεριφοράς οι οποίες αναδείχθηκαν ως φυλογενετική προσαρμογή μέσω φυσικής επιλογής , λόγω της καταλληλότητάς τους για τη διατήρηση του είδους και δίνουν την εντύπωση, φαινομενικά μόνο, ότι διέπονται από κάποια ηθική. Κυρίως ο Κόνραντ τόνιζε την υφιστάμενη κατά την άποψή του, αντιστοιχία πολλών από τις ενστικτώδεις παρορμήσεις και αναστολές που παρατηρούνται σε κοινωνικά οργανωμένα ζώα με την «ορθολογικά υπεύθυνη ηθική « του ανθρώπου. […..]
Με άλλα λόγια υποστηρίζει ότι η σκέψη και η δράση του ανθρώπου ορίζεται πέραν από κάθε νόηση από κάποιες νευρωνικές διασυνδέσεις που εγκαταστάθηκα σε φυλογενετικά παλιά στρώματα του ανθρώπινου εγκεφάλου και προγραμματίστηκαν από κάποια γονίδια. Όταν αυτές οι διασυνδέσεις ενεργοποιούνται μέσω ενός ερεθίσματος, ο άνθρωπος αντιδρά με ένα εγγενές, ενστικτώδες πρόγραμμα βάσης.
Για το υπόλοιπο μέρος του 20ου αιώνα, η προσέγγιση αυτή πρόσφερε στους ανθρώπους μια ευπρόσδεκτη «λογική» εξήγηση για την όλο και πιο φανερά εκφραζόμενη «παράλογη» συμπεριφορά μεμονωμένων ατόμων και ολόκληρων πληθυσμιακών μονάδων. Για τους ερευνητές φύσηξε έτσι ούριος άνεμος : ερευνητές του εγκεφάλου και μοριακοί βιολόγοι σήκωναν τα πανιά, οι μεν σε αναζήτηση των νευρικών κέντρων που καθοδηγούν τη συμπεριφορά, οι δε σε αναζήτηση των γενετικών προγραμμάτων που κατασκευάζουν τα κέντρα αυτά. Πολύ πριν βγουν στην ανοιχτή θάλασσα είχαν ήδη έτοιμες εξηγήσεις γιατί τόσο πολλοί άνθρωποι ενεργούσαν « ενάντια σε κάθε ανθρώπινη λογική». Φαινομενικά παράλογη συμπεριφορά που πριν από λίγο καιρό εθεωρείτο έργο δαιμόνων , μαγισσών και μάγων και κακών διαβόλων, μπορούσε τώρα επιτέλους να θεμελιωθεί και επιστημονικά με την αναγωγή σε γενετικά προγραμματισμένα κέντρα ενστίκτων. Οι άνθρωποι δε, που αναζητούσαν ανέκαθεν κρυφές δυνάμεις στις οποίες να μπορούν να αποδώσουν ευθύνη για όλα εκείνα που δεν ένιωθαν να είναι οι ίδιοι σε θέση να αλλάξουν, δέχθηκαν αυτή την προσφορά με ευγνωμοσύνη. […..]
ΤΡΙΤΗ ΑΛΛΑΓΗ ΠΟΡΕΙΑΣ ( σε σχέση με την καθαρή δαρβινική θεωρία): ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ
Οι φυσιοδίφες εκείνοι που είχαν ταξιδέψει στο μεταξύ περισσότερο καιρό με τα καράβια τους στην ανοιχτή θάλασσα, οι εξελικτικοί βιολόγοι, παρέμεναν μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο απλώς στις θέσεις τους περιμένοντας να φυσήξει και πάλι. Ως τα μέσα της δεκαετίας του 70 ερμήνευαν την εξέλιξη προγραμμάτων συμπεριφοράς με βάση μια από τις δύο αρχές ( του Δαρβίνου) ανάλογα με το εκάστοτε ζητούμενο. Η μία ήταν η αρχή της ατομικής αυτοσυντήρησης, η πρώην δαρβινική επιβίωση του ικανότερου. Η άλλη, ήταν η αρχή της διατήρησης του είδους, σύμφωνα με την οποία επιζούσε το είδος εκείνο ή η ομάδα εκείνη των ομοίων που διέθετε τα καλύτερα γονίδια, ήταν δηλ η θεωρία που επεξεργάστηκε στο δεύτερο βιβλίο του ο Δαρβίνος και που ανέπτυξαν περαιτέρω οι βιολόγοι – ηθολόγοι περί τους Λόρενς και Niko Tinbergen, η θεωρία της αριστοποίησης της αλτρουιστικής , συντροφικής συμπεριφοράς μέσω της επιλογής ομάδων. Οι δύο ερευνητικές αρχές μπορούσαν να ισχύσουν παράλληλα, όσο δεν έρχονταν σε αντίφαση μεταξύ τους. Όποτε όμως το πλεονέκτημα μιας συγκεκριμένης συμπεριφοράς για τη διατήρηση του είδους απέβαινε μειονέκτημα για την αναπαραγωγή του ατόμου, προέκυπτε επείγουσα ανάγκη ερμηνείας. Πως θα μπορούσαν ποτέ να επιβληθούν γενετικά σ έναν πληθυσμό τα άτομα ακριβώς εκείνα που θυσίαζαν αλτρουιστικά τα πλεονεκτήματα της αναπαραγωγής τους προς όφελος του κοινού καλού? Εφόσον ο διατομικός ανταγωνισμός είναι αυτός που καθορίζει την αναπαραγωγική επιτυχία του ατόμου, ο θεμελιώδης κανόνας της φυσικής διαδικασίας εξέλιξης δεν θα μπορούσε παρά να είναι : το ατομικό συμφέρον προηγείται του κοινού καλού! Ευρηκα!
( Στο σημείο αυτό, έχω την μεγαλύτερή ένστασή μου. Στο ποια ερμηνεία έδωσαν για να καλύψουν το ερμηνευτικό κενό. Γράφω: το γενετικό μονοπάτι, η γενετική αναπαραγωγή ΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΑΥΘΑΙΡΕΤΑ ως η μόνη οδός εγκαθίδρυσης ορισμένων χαρακτηριστικών από γενιά σε γενιά , επειδή κατά βάθος, οι κοινωνικοί βιολόγοι ανάγουν σε θεό το ανθρώπινο DNA. Σαν αντεπιχείρημα, παραθέτω εδώ απόσπασμα από το έργο του Δαρβίνου. « Αν κι οι περιστάσεις που ευνοούν την αύξηση των ιδιαίτερα προικισμένων ανθρώπων μέσα στην ίδια φυλή είναι εξαιρετικά πολύπλοκες, για να επιχειρήσουμε να τις μελετήσουμε, μπορούμε, ωστόσο, να παρακολουθήσουμε μερικές από τις διανυόμενες πιθανές φάσεις της όλης διαδικασίας. Και πρώτα πρώτα, όσο αυξάνεται η ικανότητα του διαλογισμού και της πρόβλεψης των μελών της φυλής, καθένας μαθαίνει σύντομα από ΠΕΙΡΑ πως, αν βοηθήσει τους συνανθρώπους του, θα τον βοηθήσουν κι εκείνοι. Το ταπεινό τούτο κίνητρο, μπορεί να κάνει το άτομο να αποκτήσει ΤΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ του να βοηθάει τους άλλους. Κι η συνήθεια των καλών πράξεων δυναμώνει αναμφισβήτητα το συναίσθημα της συμπάθειας, που γεννά την πρώτη παρόρμηση για καλές πράξεις. ΟΙ ΤΗΡΟΥΜΕΝΕΣ ΕΞΑΛΛΟΥ ΕΠΙ ΠΟΛΛΕΣ ΓΕΝΕΕΣ συνήθειες τείνουν να αποβούν κληρονομικές».)
[…]
Η μοντέρνα αυτή κοινωνική βιολογία ( που δεν σημαίνει παρά εξελικτική βιολογία κοινωνικής συμπεριφοράς) χαρακτηριζόταν από μια αποφασιστική καινοτομία: τώρα, δεν επιλέγεται πια μια καλύτερα οργανωμένη κοινωνική ομάδα ή ένα καλύτερα προσαρμοσμένο άτομο , αλλά τα γονίδια ή οι συνδυασμοί γονιδίων οι πλέον καλά προγραμματισμένοι και κατά συνέπεια οι πλέον ικανοί να επιβληθούν.
Ο αμερικανός William Hamilton έκανε πρώτος τη ΛΟΓΙΚΗ σκέψη ότι δεν είναι τα άτομα που επιζούν στον αγώνα για την ύπαρξη αλλά τα γονίδιά τους. Αυτή η διαπίστωση απελευθέρωσε επιτέλους τη σύγχρονη εξελικτική βιολογία […] Οι δε μοριακοί βιολόγοι, αφότου έσπασαν τον γενετικό κώδικα, μεθυσμένοι κυριολεκτικά από την επιτυχία , έσπευδαν σαν κυνηγημένοι από την μια ανακάλυψη στην άλλη κι είχαν βρει τι κρυβόταν πίσω από τα μυστηριώδη δαρβινικά στοιχεία κληρονομικότητας, πώς λειτουργούν τα γονίδια, πως μπορεί κανείς να τα μεταβάλλει, να κόβει τμήματά τους και να τα επανεντάσσει. Ο ενθουσιασμός ήταν τεράστιος, οι προσδοκίες πήραν διαστάσεις ανυπολόγιστες, το χρήμα για την προώθηση των ερευνών έρεε άφθονο, τα ΜΜΕ δεν πρόφταιναν τις αλλεπάλληλες ειδήσεις και τα βραβεία Νόμπελ συσσωρεύονταν. […..]
…ο εγωιστικός τρόπος του σκέπτεσθαι, έτσι κι αλλιώς πολύ διαδεδομένος, βρήκε επιτέλους μια δικαίωση, η οποία μάλιστα τεκμηριωνόταν και από μοριακή γενετική άποψη. ( Ακολουθεί η παράθεση της θεωρίας περί εγωιστικού γονιδίου του Richard Dawkins). [……]
Από τη μεριά των κοινωνικών βιολόγων, σημασία δεν έχουμε εμείς, τα «ζωντανά οχήματα» των γονιδίων μας. Γιατί εκείνο που διατηρείται διαμέσου των γενεών δεν είναι βέβαια τα άτομα αλλά τα γονίδια…… Εκ πρώτης όψεως, το σκεπτικό αυτό βάρυνε αποφασιστικά υπέρ της αρχής της αυτοσυντήρησης.
( Σύμφωνα με τους κοινωνικούς βιολόγους, η συμπεριφορά του ατόμου καθορίζεται από αυτό που του επιτάσσουν τα γονίδιά του)
….Ο Richard Alexander γράφει: « Η οικονομία της φύσης είναι ανταγωνιστική, από την αρχή μέχρι το τέλος. …τα βαθύτερα αίτια των κοινωνικών φαινομένων γίνονται φανερά ( μέσω της οικονομίας αυτής). Αποτελούν τα μέσα με τα οποία ένας οργανισμός κερδίζει κάποιο πλεονέκτημα σε βάρος άλλου. Ούτε μια στάλα γνήσιας αγάπης για τον πλησίον, δεν βελτιώνει την εικόνα που έχουμε για την κοινωνία, όταν αφήσουμε τους συναισθηματισμούς κατά μέρος.»…..
[…]
Αυτήν την οτπική του κοινωνικό – βιολογικού τρόπου σκέψης …………….. οδήγησε σε ορισμένη κατεύθυνση τη σκέψη των ηθολόγων – βιολόγων, των ψυχολόγων, των ανθρώπολόγων ακόμα και των κοινωνιολόγων και θα συνεχίσουν για πολύ καιρό ακόμα να ορίζουν την περεταίρω πορεία αυτών των ερευνητών. Μια κοινωνία αποπροσανατολισμένη, όπου ο καθένας σκέφτεται πια μόνο τον εαυτό του, όπου η ανθρώπινη συμπεριφορά καθορίζεται μόνο από υπολογισμούς κόστους οφέλους κι όπου πλέον αποδίδεται παντοδυναμία στα γονίδια, αποτελεί το κατάλληλο έδαφος για την καλλιέργεια τέτοιου είδους θεωριών λυτρωτικών. Οι ερευνητές θα πρέπει να είναι άγιοι για να αντισταθούν σε αυτόν τον πειρασμό και να εξηγήσουν ότι οι ίδιοι οι άνθρωποι και όχι τα γονίδιά τους, φέρουν ευθύνη για της ηθικές νόρμες βάσει των οποίων διαμορφώνουν τη ζωή τους τώρα, αλλά και τη συνέχεια.»
Πρόκειται για τον Gerald Huther, καθηγητή Νευροβιολογίας σε Ψυχιατρική κλινική,και το βιβλίο του, η εξέλιξη της αγάπης. ( αυτό που υποψιαζόταν ήδη ο Δαρβίνος και οι δαρβινιστές δεν θέλουν να αποδεχθούν). Αλλα, επίσης εκπληκτικά εύστοχα βιβλία του, είναι το οδηγίες χρήσης ενός ανθρώπινου μυαλού και το η βιολογία του φόβου.
