Γράμμα του Ντοστογιέφσκι…σε μια ζωγράφο.

Μου κέντρισε το ενδιαφέρον και το μοιράζομαι μαζί σας.

Η κοινωνική ζωή εκτυλίσσεται σε κύκλο.
Μόνο αυτοί που είναι σημαδεμένοι από ένα ορισμένο βάσανο καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλο. Χάρη στη φύση του βασάνου τους σχηματίζουν έναν κύκλο και αλληλοϋποστηρίζονται.

Γλιστρούν κατά μήκος του εσωτερικού περιγράμματος του κύκλου τους, αφήνουν ο ένας στον άλλο το προβάδισμα ή σπρώχνονται μαλακά μέσα στο πλήθος. Καθένας τους παρηγορεί τον άλλο με την ελπίδα ότι αυτό θα έχει κάποια επίπτωση στον ίδιο ή, και τότε γίνεται με πάθος, με άμεση απόλαυση αυτής της επίπτωσης.

Ο καθένας έχει μόνο την εμπειρία που του επιτρέπει ο πόνος του, παρ΄ όλα αυτά ακούει κανείς ανάμεσα σε τέτοιους συντρόφους την ανταλλαγή τρομακτικά διαφορετικών εμπειριών. «Εσύ είσαι έτσι», λεει ο ένας στον άλλο.
«Αντι να παραπονιέσαι, ευχαρίστησε τον Θεό που είσαι έτσι γιατί, αν δεν ήσουν έτσι, τότε θα είχες βουλιάξει μέσα σε τούτη ή εκείνη τη συμφορά, σε τούτη ή εκείνη τη ντροπή».

Πως το ξέρει όμως αυτό τούτος ο άνθρωπος; Αφού κι ο ίδιος, αυτό μαρτυρά αυτός ο λόγος, ανήκει στον ίδιο κύκλο όπως κι αυτός στον οποίο απευθύνεται, η ανάγκη του για παρηγοριά είναι του ίδιου είδους. Στον ίδιο κύκλο όμως ξέρουν όλοι τα ίδια. Δεν υπάρχει ούτε το ίχνος μιας σκέψης που θα έκανε τον ένα να έχει το προβάδισμα απέναντι στον άλλο.

Γι΄ αυτό οι συζητήσεις τους δεν είναι παρά συμμαχίες της φαντασίας, ξεχείλισμα των επιθυμών από τον ένα στον άλλο. Πότε ο ένας κοιτάζει το χώμα, πότε ο άλλος ένα πουλί, με τέτοιου είδους διαφορές διαδραματίζεται η επικοινωνία τους. Κάποτε συνενώνονται στην πίστη και κοιτάζουν κι οι δυο, το ένα κεφάλι δίπλα στο άλλο, προς τις ίδιες κατευθύνσεις, στο άπειρο. Επίγνωση της κατάστασης τους δείχνουν να έχουν μόνο όταν σκύβουν μαζί τα κεφάλια και πέφτει πάνω τους το κοινό σφυρί.