Η διαφορά ανάμεσα στην κριτική και τη γνώμη
Παρόλο που κάθε κριτική εκφράζει και μια γνώμη, κάθε γνώμη δεν είναι απαραίτητα κριτική. Όταν κάνουμε κριτική χρησιμοποιούμε αυθαίρετα τα προσωπικά μας πιστεύω τα οποία όμως θεωρούμε σαν αντικειμενικά κριτήρια. Λέγοντας σε κάποιον ότι είναι «κακόγουστος», σου διαφεύγει ότι το γούστο είναι προσωπική υπόθεση. Μετατρέπεις λοιπόν ένα προσωπικό, υποκειμενικό σου κριτήριο σε αντικειμενικό και κρίνεις σαν να κρατάς στα χέρια σου ένα πανανθρώπινο μέτρο. Αυτή η αυθαίρετη μετατροπή ενός υποκειμενικού κριτηρίου σε αντικειμενικό είναι το βασικό στοιχείο που ξεχωρίζει μια κριτική από μια γνώμη. Η κριτική διέπεται από μια δυσκαμψία, ένα δογματισμό.
Μια γνώμη όμως εκφράζεται με τέτοιο τρόπο που φαίνεται καθαρά ότι ο ομιλητής έχει επίγνωση της υποκειμενικότητάς των όσων λέει. Ας δούμε τη διαφορά μ’ ένα παράδειγμα:
Η ομιλία σου ήταν βαρετή. Η φράση αυτή είναι κριτική. Ο ακροατής μιλάει σαν να κρίνει με βάση κάποιο αντικειμενικό κριτήριο για το πότε μια ομιλία γίνεται βαρετή.
Βαρέθηκα στην ομιλία σου. Αυτή είναι μια γνώμη. Ο ακροατής αντιλαμβάνεται ότι η βαρεμάρα ήταν μια δική του υποκειμενική αντίδραση. Δεν γενικεύει. Αναφέρει την αντίδρασή του χωρίς να χαρακτηρίζει την ομιλία που άκουσε, σαν βαρετή.
Άσκηση: Διαχωρισμός γνώμης από κριτική
Με βάση τα όσα είπαμε πιο πριν, προσπάθησε να βρεις ποιές από τις παρακάτω φράσεις είναι γνώμες και ποιές έχουν χαρακτήρα κριτικής. Κάνε την επιλογή σου ανεξάρτητα από το αν η κάθε φράση είναι θετική ή αρνητική. Μην ξεχνάς άλλωστε ότι όπως μια κριτική, έτσι και μια γνώμη μπορεί να είναι θετική ή αρνητική.
1. Είσαι κουτσομπόλης.
2. Παίζεις καταπληκτικό πιάνο.
3. Δεν μ’ αρέσουν τα παπούτσια σου.
4. Η φωνή σου με συγκινεί.
5. Είσαι πολύ υποχωρητικός.
6. Συνέχεια μου κάνεις αρνητική κριτική.
7. Μετράει η γνώμη σου για μένα.
8. Έχω την εντύπωση ότι με αποφεύγεις.
9. Είσαι ο πιό τίμιος άνθρωπος που ξέρω.
Απαντήσεις:
1. Κριτική
2. Κριτική
3. Γνώμη
4. Γνώμη
5. Κριτική
6. Κριτική (αρνητική). Τι ειρωνεία αλήθεια...
7. Γνώμη
8. Γνώμη
9. Κριτική